Monday Puzzle
โพสต์แล้ว: อังคาร ก.ย. 27, 2011 12:35 pm
สวัสดีครับ
ผมอ่านข่าวเช้านี้ครับ เมื่อวานก่อนหุ้นลงถึงสิบเปอร์เซ็นต์ที่เซอร์กิตคัทจะทำงาน ได้เกิด “ผิดพลาดทางเทคนิค” ตลาดหุ้น halt ไปประมาณ 5 นาที สร้างความเสียหายที่เกิดขึ้นอย่างไรบ้างนั้นไม่ทราบได้ครับ
เมื่อหลายปีก่อนสมัยเรียนวิชา game theory ในมหาลัยนั้น ผมเคยเจอ “ความผิดพลาดทางเทคนิค” อย่างนี้ที่เกิดจากคนที่ตัดสินใจคลาดเคลื่อนไปจากเหตุและผลที่ควรจะเป็น ใน case study นี้ มีตัวละครชื่อนายเดวิด มีนาย ลี และ นางสาวคิม รวมเป็นสามคน พาชวนกันไปเล่นเทนนิสในสนามของมหาลัยตอนช่วงกลางคืน
แต่มีข้อแม้อยู่ว่า ทั้งสามคนเวลาเลือกสนามที่จะเล่น ห้ามถามกันว่าจะเลือกเล่นสนามไหน สนามเอเปิดไฟให้เล่นแค่ 45 นาที ส่วนสนามบีเปิดให้เล่น 60 นาที หลังจากไฟดับ จะเล่นเทนนิสไมได้แล้ว ต้องไปหาอย่างอื่นเล่นแทน มาตรวจสอบความเป็นไปได้กันครับ
ความเป็นไปได้อันแรก ทั้งสามท่านเลือกสนามเอ ดังนั้นจะสามารถเล่นได้คนละ 2/3 ของเวลาสี่สิบห้านาที คิดได้ก็ตกคนละเล่นได้ครึ่งชั่วโมงครับ
ถ้ามีใครคนหนึ่งเลือกไม่เหมือนชาวบ้านไปเลือกสนามที่ไม่มีใครเลือก ก็ต้องไปน๊อคบอร์ดคนเดียวหรือก็อดเล่นไป ส่วนอีกสองท่านก็เล่นไปได้เต็มเวลาไม่ต้องไปแชร์กับคนที่สาม มาช่วยนาย เดวิด หน่อยครับว่าจะเลือกอย่างไรดี
ถ้าเดวิดคิดเลือก สนาม A:
– แต่ไม่มีคนเลือก A, ท่านเดวิดก็อดเล่น
–ถ้าลีหรือคิมคนใดคนหนึ่งเลือกเอ นาย เดวิดก็ได้เล่นเต็ม 45 นาที
– ถ้าลีและคิมเลือกคิดตรงกันเอ ท่านเดวิดก็ต้องแบ่งกับเพื่อนเหลือได้เล่นแค่ 30 นาที
ถ้าท่านเดวิดเลือกสนาม B:
–ไม่มีคนเลือก B, ท่านเดวิดก็อดเล่น
–ถ้าลีหรือคิมคนใดคนหนึ่งเลือกบี นาย เดวิดได้เล่นเต็ม 60 นาที
– ถ้าลีและคิมเลือกพร้อมกันเลือกสนามบี ท่านได้เล่นแค่ 40 นาที
ถ้าคิดเทียบตามตัวเลขสนามต่อสนาม ดูอย่างไร สนามบีก็น่าเป็นตัวเลือกดีกว่าครับ
แต่มีข้อยกเว้นอยู่กรณีที่
สนามเอจะดีกว่าก็ต่อเมื่อท่านเดวิดคาดการณ์ว่าจะมีคนใดคนหนึ่งคิดน้อยและเลือกสนามเอ ถ้าท่านเดวิดคาดหวังว่าอีกสองท่านจะคิดแบบมีเหตุและผลเหมือนท่านเดวิด ทุกคนก็เทไปทางสนามบีเพื่อที่จะแบ่งกันเล่นคนละ 40 นาที อย่างนั้นก็ง่ายหน่อยที่ทุกคนมีความสามารถในการคิดถึงผลตอบแทนที่ได้รับอยู่ในระดับเดียวกัน
ดังนั้นจึงนายเดวิดจึงคาดการณ์ว่า อีกสองท่านน่าจะเลือกสนามบีเป็นคำตอบสุดท้ายเหมือนกับเขา
สิ่งที่เกิดขึ้นจริง
ลีและคิมเลือกสนามเอครับ ส่วนเดวิดคิดมากไปหน่อยโดยเลือกสนามบี สุดท้ายนั่งดูเขาเล่นไปทั้งๆ ที่เลือกแบบคิดคำนวณอย่างดีแล้ว เดวิดเลยไปชวนนางสาวคิมมาเล่นกับเขาที่สนามบีซึ่งเล่นได้ถึงหกสิบนาที แต่นายลีก็ะตามมาด้วยครับ สุดท้ายก็แบ่งกันไปเหลือคนละสี่สิบนาที ลีกับคิมก็เลยเลือกที่จะกลับไปเล่นที่สนามเอได้ 45 นาทีเหมือนเดิมโดยไม่มีนายเดวิด
ทำไมผลลัพธ์ถึงกลับไม่เป็นอย่างที่นายเดวิดได้คาดการณ์เอาไว้ ทั้งๆ การตัดสินใจของเขาเป็นไปตามเหตุและผล แต่นายเดวิดไมได้ทราบเลยว่าทั้งนายลีและนางสาวคิมแอบปิ้งกันมาสักพักแล้ว
ดังนั้นพวกเขาจึงอ่านใจนายเดวิดซึ่งเป็นเซียนทางคณิตศาสตร์และทราบว่านานเดวิดต้องเลือกสนามบีแน่ จึงวางแผนฮั้วกันเพื่อที่จะตัดนายเดวิดที่เป็นก้างกวางคอออกจากเกมนี้ คนที่รับความเสียหายคือนายเดวิด แต่เขาไมได้สร้างความเสียหายด้วยตัวเขาเอง แต่คนอื่นทำให้เกิดความเสียหายขึ้น สำหรับเดวิด เกมนี้เป็นแค่เกมเทนนิส แต่สำหรับนายลีกับนางสาวคิม มันเป้นมากกว่าเทนนิส มันเป็นเกมรัก
นายเดวิดอาจไม่เคยได้ยินคำสอนของแรบไบโซรอสที่ว่า ในเกมใด ๆนั้น คนเรานั้นไม่ได้ตัดสินใจด้วยเหตุและผลตลอดเวลา ตลาดหุ้นไมได้ถูกควบคลุมโดยคณิตศาสตร์ แต่มันถูกควบคลุมโดยสังคมศาสตร์ สังคมในตลาดหุ้นเป็นสถานที่ที่คนมีส่วนได้ส่วนเสียตัดสินใจด้วยอารมณ์มากกว่าเหตุและผล และนักลงทุนตามอุดมคติจะมองหาเหตุการณ์พิเศษอย่างนี้เพื่อทำเงินเสมอ
ออกไปนอกตลาดหุ้น การตัดสินใจที่ไม่มีเหตุและผลอย่างนี้อยู่ในชีวิตประจำวันทุกวันครับ คนอย่างนายลีและนางสาวคิมอาจทำให้เราเสียเงิน เสียเวลา เสียสุขภาพจิต หรือ มากที่สุดเสียชีวิตจากการตัดสินใจของพวกเขาที่ใช้อารมณ์มากกว่า
ผมอ่านข่าวเช้านี้ครับ เมื่อวานก่อนหุ้นลงถึงสิบเปอร์เซ็นต์ที่เซอร์กิตคัทจะทำงาน ได้เกิด “ผิดพลาดทางเทคนิค” ตลาดหุ้น halt ไปประมาณ 5 นาที สร้างความเสียหายที่เกิดขึ้นอย่างไรบ้างนั้นไม่ทราบได้ครับ
เมื่อหลายปีก่อนสมัยเรียนวิชา game theory ในมหาลัยนั้น ผมเคยเจอ “ความผิดพลาดทางเทคนิค” อย่างนี้ที่เกิดจากคนที่ตัดสินใจคลาดเคลื่อนไปจากเหตุและผลที่ควรจะเป็น ใน case study นี้ มีตัวละครชื่อนายเดวิด มีนาย ลี และ นางสาวคิม รวมเป็นสามคน พาชวนกันไปเล่นเทนนิสในสนามของมหาลัยตอนช่วงกลางคืน
แต่มีข้อแม้อยู่ว่า ทั้งสามคนเวลาเลือกสนามที่จะเล่น ห้ามถามกันว่าจะเลือกเล่นสนามไหน สนามเอเปิดไฟให้เล่นแค่ 45 นาที ส่วนสนามบีเปิดให้เล่น 60 นาที หลังจากไฟดับ จะเล่นเทนนิสไมได้แล้ว ต้องไปหาอย่างอื่นเล่นแทน มาตรวจสอบความเป็นไปได้กันครับ
ความเป็นไปได้อันแรก ทั้งสามท่านเลือกสนามเอ ดังนั้นจะสามารถเล่นได้คนละ 2/3 ของเวลาสี่สิบห้านาที คิดได้ก็ตกคนละเล่นได้ครึ่งชั่วโมงครับ
ถ้ามีใครคนหนึ่งเลือกไม่เหมือนชาวบ้านไปเลือกสนามที่ไม่มีใครเลือก ก็ต้องไปน๊อคบอร์ดคนเดียวหรือก็อดเล่นไป ส่วนอีกสองท่านก็เล่นไปได้เต็มเวลาไม่ต้องไปแชร์กับคนที่สาม มาช่วยนาย เดวิด หน่อยครับว่าจะเลือกอย่างไรดี
ถ้าเดวิดคิดเลือก สนาม A:
– แต่ไม่มีคนเลือก A, ท่านเดวิดก็อดเล่น
–ถ้าลีหรือคิมคนใดคนหนึ่งเลือกเอ นาย เดวิดก็ได้เล่นเต็ม 45 นาที
– ถ้าลีและคิมเลือกคิดตรงกันเอ ท่านเดวิดก็ต้องแบ่งกับเพื่อนเหลือได้เล่นแค่ 30 นาที
ถ้าท่านเดวิดเลือกสนาม B:
–ไม่มีคนเลือก B, ท่านเดวิดก็อดเล่น
–ถ้าลีหรือคิมคนใดคนหนึ่งเลือกบี นาย เดวิดได้เล่นเต็ม 60 นาที
– ถ้าลีและคิมเลือกพร้อมกันเลือกสนามบี ท่านได้เล่นแค่ 40 นาที
ถ้าคิดเทียบตามตัวเลขสนามต่อสนาม ดูอย่างไร สนามบีก็น่าเป็นตัวเลือกดีกว่าครับ
แต่มีข้อยกเว้นอยู่กรณีที่
สนามเอจะดีกว่าก็ต่อเมื่อท่านเดวิดคาดการณ์ว่าจะมีคนใดคนหนึ่งคิดน้อยและเลือกสนามเอ ถ้าท่านเดวิดคาดหวังว่าอีกสองท่านจะคิดแบบมีเหตุและผลเหมือนท่านเดวิด ทุกคนก็เทไปทางสนามบีเพื่อที่จะแบ่งกันเล่นคนละ 40 นาที อย่างนั้นก็ง่ายหน่อยที่ทุกคนมีความสามารถในการคิดถึงผลตอบแทนที่ได้รับอยู่ในระดับเดียวกัน
ดังนั้นจึงนายเดวิดจึงคาดการณ์ว่า อีกสองท่านน่าจะเลือกสนามบีเป็นคำตอบสุดท้ายเหมือนกับเขา
สิ่งที่เกิดขึ้นจริง
ลีและคิมเลือกสนามเอครับ ส่วนเดวิดคิดมากไปหน่อยโดยเลือกสนามบี สุดท้ายนั่งดูเขาเล่นไปทั้งๆ ที่เลือกแบบคิดคำนวณอย่างดีแล้ว เดวิดเลยไปชวนนางสาวคิมมาเล่นกับเขาที่สนามบีซึ่งเล่นได้ถึงหกสิบนาที แต่นายลีก็ะตามมาด้วยครับ สุดท้ายก็แบ่งกันไปเหลือคนละสี่สิบนาที ลีกับคิมก็เลยเลือกที่จะกลับไปเล่นที่สนามเอได้ 45 นาทีเหมือนเดิมโดยไม่มีนายเดวิด
ทำไมผลลัพธ์ถึงกลับไม่เป็นอย่างที่นายเดวิดได้คาดการณ์เอาไว้ ทั้งๆ การตัดสินใจของเขาเป็นไปตามเหตุและผล แต่นายเดวิดไมได้ทราบเลยว่าทั้งนายลีและนางสาวคิมแอบปิ้งกันมาสักพักแล้ว
ดังนั้นพวกเขาจึงอ่านใจนายเดวิดซึ่งเป็นเซียนทางคณิตศาสตร์และทราบว่านานเดวิดต้องเลือกสนามบีแน่ จึงวางแผนฮั้วกันเพื่อที่จะตัดนายเดวิดที่เป็นก้างกวางคอออกจากเกมนี้ คนที่รับความเสียหายคือนายเดวิด แต่เขาไมได้สร้างความเสียหายด้วยตัวเขาเอง แต่คนอื่นทำให้เกิดความเสียหายขึ้น สำหรับเดวิด เกมนี้เป็นแค่เกมเทนนิส แต่สำหรับนายลีกับนางสาวคิม มันเป้นมากกว่าเทนนิส มันเป็นเกมรัก
นายเดวิดอาจไม่เคยได้ยินคำสอนของแรบไบโซรอสที่ว่า ในเกมใด ๆนั้น คนเรานั้นไม่ได้ตัดสินใจด้วยเหตุและผลตลอดเวลา ตลาดหุ้นไมได้ถูกควบคลุมโดยคณิตศาสตร์ แต่มันถูกควบคลุมโดยสังคมศาสตร์ สังคมในตลาดหุ้นเป็นสถานที่ที่คนมีส่วนได้ส่วนเสียตัดสินใจด้วยอารมณ์มากกว่าเหตุและผล และนักลงทุนตามอุดมคติจะมองหาเหตุการณ์พิเศษอย่างนี้เพื่อทำเงินเสมอ
ออกไปนอกตลาดหุ้น การตัดสินใจที่ไม่มีเหตุและผลอย่างนี้อยู่ในชีวิตประจำวันทุกวันครับ คนอย่างนายลีและนางสาวคิมอาจทำให้เราเสียเงิน เสียเวลา เสียสุขภาพจิต หรือ มากที่สุดเสียชีวิตจากการตัดสินใจของพวกเขาที่ใช้อารมณ์มากกว่า
ขอบคุณครับ