Thai VI

โค้ด: เลือกทั้งหมด

    ผมเป็นคนที่เชื่อในเรื่องของ  “สัจธรรม”  ข้อหนึ่งที่ว่า  อะไรก็ตาม  เมื่อมันดี  โต  ก้าวหน้า ไปมากและยาวนานเกินกว่าที่เคยเป็นมาในอดีตหรือเกินกว่าสิ่งอื่นหรือคนอื่นที่เป็นคู่แข่งกัน  ในที่สุดมันก็ต้องชะลอและกลับตัวลงมาเพื่อที่จะทำให้มันไม่ดีเกินไป  โตเกินไป  หรือก้าวหน้ามากเกินไป  มิฉะนั้น  ในระยะยาวแล้ว  มันก็จะโตเกินกว่าที่เป็นไปได้ตาม  “ธรรมชาติ”  ผมมีความเชื่อว่าธรรมชาตินั้น  ในระยะยาวแล้วไม่มีความ  “ลำเอียง”  มันจะพยายามปรับให้เกิดความ  “สมดุล” ที่ไม่มีอะไรที่ใหญ่หรือ “ดีเด่น” เกินไปจนทำให้สิ่งอื่นนั้นเล็กเกินไปและ “ด้อย” กว่าจนอยู่ไม่ได้  ภาษาทางปรัชญาอาจจะเรียกปรากฏการณ์แบบนี้ว่า   “สูงสุดคืนสู่สามัญ”  ภาษาทางเศรษฐศาสตร์เรียกว่า  “Regression to the Mean”  หรือแนวโน้มทางสถิติของสิ่งต่าง ๆ ในทางธรรมชาติของสิ่งมีชีวิตหรือกิจกรรมต่าง ๆ ของสิ่งมีชีวิตที่จะวิ่งเข้าหาอัตราการเติบโตหรือตัวเลขของ  “ค่าเฉลี่ย”  โดยที่ไม่ต้องไปคิดหาเหตุผลว่าอะไรทำให้มันเป็นเช่นนั้น   เหตุผลนั้น  แน่นอนต้องมี  เพียงแต่ว่าเราอาจจะยังไม่รู้หรือมันอาจจะยังไม่เกิด  อย่างไรก็ตาม  นักวิเคราะห์นั้นมีอาชีพต้องหาเหตุผล  เพื่อที่จะบอกว่าอะไรที่จะทำให้การเติบโตนั้นจะต้องช้าลงกว่าเดิมไปอีกหลายปีเพื่อที่มันจะวิ่งเข้าสู่ค่าเฉลี่ย

    ผมกำลังจะบอกว่าความสำเร็จ หรือความก้าวหน้าของการลงทุน  หรือผลตอบแทนที่นักลงทุนโดยรวมและเฉพาะอย่างยิ่ง VI ของไทยเคยทำได้มายาวนานกว่า 10 ปีที่ผ่านมานี้  มันอาจจะถึงเวลาที่จะต้องชะลอตัวลง  การลงทุนที่จะสามารถสร้างผลตอบแทนต่อปีที่เกิน 20%-30% แบบทบต้นในระยะยาวเป็น 10 ปีขึ้นไปนั้น  เป็นเรื่องที่ยากมาก  อย่างไรก็ตาม  นักลงทุนโดยเฉพาะที่เป็น VI ที่สามารถทำผลตอบแทนสูงในระดับนี้ในช่วงทศวรรษที่ผ่านมาของตลาดหุ้นไทยนั้น  ผมเชื่อว่ามีไม่น้อย  และมันทำให้เกิด  “ภาพลวง” ว่า  การทำผลตอบแทนเกินกว่า 20%-30% ต่อปี ในระยะยาวนั้นเป็นไปได้ไม่ยาก  แต่ในความคิดของผมแล้ว  นี่อาจจะเป็นเวลาที่แนวโน้มการทำกำไรงดงามอย่างง่าย ๆ  ของนักลงทุนในตลาดหุ้นกำลังเปลี่ยนไป  นี่อาจจะเป็นเวลาที่ “ยุคทองของ VI”  ที่ดำเนินมามากกว่า 10 ปี กำลังหมดลง  ภายในเวลา 10 ปีข้างหน้านั้น  การทำผลตอบแทนได้ปีละ 15%-20% แบบทบต้นอาจจะเป็นสิ่งที่ “ดีสุดยอด” แล้ว  เพราะนั่นสำหรับหลาย ๆ  คนจะเป็นสถิติระดับโลกที่สามารถทำผลตอบแทนในระดับ 20% ขึ้นไปเป็นเวลาอาจจะ 20 ปีติดต่อกัน  น้อยคนมากที่จะทำได้!

    เหตุผลที่ผมคิดว่ายุคทองของตลาดหุ้นไทยนั้นใกล้จบลงมีหลาย ๆ  เรื่อง  และมันคือเหตุผลที่ทำให้เกิดยุคทองหรือทศวรรษทองของตลาดหุ้นไทยในทางตรงกันข้าม   พูดง่าย  ๆ  สิ่งที่ขับดันราคาหุ้นหรือดัชนีตลาดหุ้นไทยขึ้นมาตลอดกว่า 10 ปีที่ผ่านมานั้น  กำลังหมดพลังลงหรือเปลี่ยนทิศ มาดูกันว่ามีอะไรบ้าง

    การเจริญเติบโตของเศรษฐกิจไทยในช่วงกว่า 10 ปีที่ผ่านมานั้นต้องบอกว่าอยู่ในระดับปานกลางคือช่วงหลังจากภาวะวิกฤติเศรษฐกิจในปี 2540 มานั้นเราโตปีละประมาณ 5% จากประมาณ 7% ก่อนหน้านั้น  จนถึงประมาณปี 2550   หลังจากนั้นเศรษฐกิจไทยก็เริ่มชะลอตัวลงมาค่อนข้างมากเหลือแค่ 3%-4%  ผมเองไม่รู้ว่านี่เป็นการชะลอตัวลงอย่างถาวรแล้วหรือไม่  เหตุผลก็เพราะว่าคนไทยนั้นเริ่มแก่ตัวลงอย่างรวดเร็ว  เด็กเกิดใหม่มีน้อยลงมาก  กำลังแรงงานที่เพิ่มขึ้นซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจก็น้อยลงและในอนาคตก็อาจจะเริ่มลดลง  และหากเป็นอย่างนั้น  ไทยก็อาจจะเหมือนประเทศของคนสูงอายุในยุโรปหรือในญี่ปุ่นที่เศรษฐกิจเติบโตยาก  ตลาดหุ้นก็จะไปไม่ได้

    สิ่งสำคัญที่ทำให้ตลาดหุ้นไทยเติบโตสูงมากในช่วงกว่า 10 ปีที่ผ่านมานั้นผมคิดว่าคือเรื่องของอัตราดอกเบี้ยที่เริ่มลดลงมาอย่างรวดเร็วหลังวิกฤติเศรษฐกิจในปี 2542 ที่อัตราดอกเบี้ยเงินฝากของธนาคารขนาดใหญ่ลดลงจากประมาณ 5% เหลือ ไม่ถึง 4%  พอถึงปี 2543 ดอกเบี้ยลดลงอีกเหลือประมาณ 2.5%  และลดลงต่อเนื่องจนเหลือเพียงประมาณ 1% ในปี 2546  หลังจากนั้นอัตราดอกเบี้ยก็ทรงตัวอยู่ในระดับต่ำมาโดยตลอดจนถึงวันนี้  และนี่น่าจะเป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้คนถอนเงินมาลงทุนในตลาดหุ้นต่อเนื่องยาวนานและทำให้ดัชนีหุ้นปรับตัวขึ้นมาตลอดกว่า 10 ปีที่ผ่านมา  อย่างไรก็ตาม  อัตราดอกเบี้ยนับจากวันนี้ดูเหมือนว่ามันคงไม่สามารถลงต่อไปได้อีกและมีแต่จะเพิ่มขึ้นเนื่องจากนโยบายของสหรัฐที่จะลดสภาพคล่องทางการเงินโดยการยกเลิก QE และหากอัตราดอกเบี้ยของไทยเริ่มปรับตัวขึ้น  โอกาสก็เป็นไปได้ที่คนจะถอนเงินออกจากตลาดและทำให้ดัชนีตลาดหุ้นปรับตัวลงหรือขึ้นต่อไปได้ยากขึ้น

    ตลาดหุ้นไทยตั้งแต่ปี 2543 เริ่มปรับตัวขึ้นอย่างโดดเด่นสอดคล้องกับเวลาที่อัตราดอกเบี้ยปรับตัวลงอย่างชัดเจน  จนถึงวันนี้เป็นเวลา 14 ปี ตลาดหุ้นให้ผลตอบแทนปีละประมาณ 16%-17% แบบทบต้น  เงินลงทุน 1 ล้านบาท กลายเป็นประมาณ 10 ล้านบาท  ซึ่งถือว่าเป็นผลตอบแทนที่สูงมากในระยะเวลาที่ยาวมากอย่างที่ไม่เคยมีมาก่อน  ประเด็นก็คือ  อนาคตอีก 10 ปีข้างหน้านั้น  ผมคิดว่าตลาดจะปรับตัวดีแบบเดิมคงเป็นไปได้ยากมาก  เพราะมันจะทำให้ตลาดหุ้นไทยใหญ่เกินไปเมื่อเทียบกับศักยภาพของประเทศ

    การปรับตัวของหุ้นไทยยังน่าจะมาจากการที่กำไรของบริษัทจดทะเบียนเติบโตขึ้นหลังจากภาวะวิกฤติเศรษฐกิจในปี 2540 และการปรับโครงสร้างทางการเงินในช่วง 2-3 ปีต่อมา  ในช่วงเวลาประมาณ 12 ปีที่ผ่านมาจนถึงล่าสุด  กำไรของบริษัทจดทะเบียนเพิ่มขึ้นประมาณ 117%  หรือโตปีละประมาณ 6.7% แบบทบต้น  แต่ดัชนีตลาดหรือราคาหุ้นนั้นปรับตัวขึ้นถึงประมาณ 260%  หรือเพิ่มขึ้นปีละกว่า 13%  คิดเป็น 2 เท่าของกำไร  ดังนั้น  ราคาหุ้นของไทยในช่วงกว่าทศวรรษที่ผ่านมานั้นไม่ได้ขึ้นเพียงเพราะกำไรบริษัทเพิ่มขึ้น  แต่เพิ่มขึ้นด้วย “พลังเงิน” ของนักลงทุนที่ทำให้หุ้นแพงขึ้น  ซึ่งตัวเลขค่า PE ของตลาดมีการปรับตัวขึ้นจากค่า PE ในช่วงหลังวิกฤติใหม่ ๆ  ไม่เกิน 10 เท่าก็กลายเป็นประมาณ 18 เท่าในปัจจุบัน

    ประเด็นก็คือ  การเติบโตของกำไรของบริษัทจดทะเบียนนั้น  เร่งตัวขึ้นในช่วงหลังจากวิกฤติแฮมเบอร์เกอร์  แต่ในช่วงปีหรือสองปีนี้  กำไรกลับไม่ได้โตขึ้นเท่าไรนัก  อาจจะมาจากภาวะถดถอยทางเศรษฐกิจที่เกิดขึ้นเนื่องจากวิกฤติการเมืองหรือภาวะเศรษฐกิจโลกที่ไม่เอื้ออำนวยหรืออาจจะมาจากผลของการเพิ่มขึ้นของค่าแรงขั้นต่ำก็เป็นได้  อย่างไรก็ตาม  แม้ว่าเหตุการณ์ต่าง ๆ อาจจะดีขึ้นตามที่นักวิเคราะห์คาด  แต่กำไรของบริษัทจดทะเบียนก็ดูเหมือนว่าจะไม่โดดเด่นนัก  นอกจากนั้น  ค่า PE ก็คงมีโอกาสสูงขึ้นยากและอาจจะมีแนวโน้มที่ลดลงได้หากเกิดเหตุการณ์ไม่ดีอะไรบางอย่าง  ดังนั้น  ความหวังที่จะเห็นหุ้นปรับตัวดีขึ้นไปอีกจากปัจจุบันก็อาจจะไม่เป็นจริงได้

    ทั้งหมดที่ผมพูดมานั้น  ดูเหมือนจะเกี่ยวกับตลาดหุ้นและบริษัทจดทะเบียนโดยรวมมากกว่า   บางคนอาจจะเถียงว่าหุ้น VI อาจจะไม่ได้เข้าข่ายดังกล่าว  ดังนั้น  มันอาจจะไม่ใช่การหมด  “ยุคทองของ VI”   ในประเด็นนี้ผมเองกลับเห็นว่า  การปรับตัวขึ้นของหุ้นในระยะกว่า 10 ปี ที่ผ่านมานั้น  หุ้นที่เรียกว่า  “VI” นั้น  มีการปรับตัวขึ้นมามากกว่าหุ้นกลุ่มอื่น  และการปรับตัวขึ้นของมันเองนั้นก็มาจากเรื่องของกำไรที่เพิ่มมากขึ้นของบริษัทและการปรับตัวขึ้นของค่า PE เช่นเดียวกับหุ้นทั่วไป  สิ่งที่แตกต่างนั้น  ผมกลับคิดว่าหุ้นที่เรียกว่า VI นั้น  มีการปรับตัวขึ้นของ PE  มากกว่าการเพิ่มขึ้นของกำไร  หรือพูดง่าย ๆ  โดยเปรียบเทียบแล้ว  หุ้น VI นั้น  มีราคาแพงขึ้นมากกว่าหุ้นธรรมดา  ดังนั้น  โอกาสที่หุ้น VI จะทำผลตอบแทนดีกว่าหุ้นทั่วไปในอีก 10 ปีข้างหน้าก็อาจจะยากขึ้นกว่าในอดีตมาก  และนี่ทำให้ผมมีความรู้สึกว่า  มันอาจจะเป็นช่วงเวลาที่ใกล้หมดยุคทองของ VI  อย่างไรก็ตาม  การลงทุนแบบ VI เองนั้น  ก็ยังเป็นการลงทุนที่ดีที่สุด  เพียงแต่อย่าหวังว่ามันจะทำกำไรได้มหาศาลเหมือนเดิม  ตัวเลขที่หวังนั้น  ผมคิดว่าควรกำหนดไว้ที่ไม่เกิน 10%-15% ต่อปีในระยะยาวซัก 5-10 ปีข้างหน้า