อเมริกา-คนเคยรวย/วิบูลย์ พึงประเสริฐ
โพสต์แล้ว: เสาร์ ส.ค. 04, 2012 9:51 pm
โค้ด: เลือกทั้งหมด
บทความ Value Way ฉบับวันที่ 6 สิงหาคม 2555
โดย วิบูลย์ พึงประเสริฐ
อเมริกา-คนเคยรวย
ผู้เขียนเดินทางมาอเมริกาครั้งแรกในรอบยี่สิบปี ในช่วงเวลานั้นทางฝั่งเอเซียกำลังเริ่มเผชิญกับภาวะฟองสบู่โดยเฉพาะในประเทศไทยและเอเซียตะวันออกเฉียงใต้ ซึ่งตามมาด้วยวิกฤติต้มยำกุ้งในอีกไม่กี่ปีถัดมา ในขณะเดียวกันประเทศจีนเพิ่งเริ่มเปิดประเทศและยังไม่ได้มีฐานะทางเศรษฐกิจที่ยิ่งใหญ่เท่าใดนัก และอินเดียถือว่ายังยากจนอยู่มาก อเมริกาในช่วงปี 1990 กำลังเริ่มฟื้นจากภาวะตกต่ำทางเศรษฐกิจในช่วงทศวรรษ 80 เนื่องจากวิกฤติการเงินหนี้สาธารณะในละตินอเมริกาทำให้เศรษฐกิจอเมริกาที่เป็นเจ้าหนี้ของประเทศเหล่านั้นแย่ตามไปด้วย
ถึงแม้อเมริกาเพิ่งเริ่มฟื้นตัวแต่ด้วยฐานะทางเศรษฐกิจที่ใหญ่ที่สุดในโลกรวมทั้งฝั่งยุโรปเริ่มจัดตั้งการใช้เงินสกุลเดียวกันทั้งภูมิภาค ช่วยให้อเมริกาได้รับผลกระทบจากภาวะวิกฤติต้มยำกุ้งในเอเซียไม่มากนัก การเลือกตั้งประธานาธิบดีในเวลานั้นปรากฏว่าบิล คลินตันจากพรรคเดโมแครตได้รับชัยชนะเหนือจอร์จ บุชผู้พ่ออย่างขาดลอย การมาชองคลินตันทำให้ฐานะทางการคลังของอเมริกาดีขึ้นมาก เพราะเริ่มเก็บภาษีมากขึ้นเพื่อลดการขาดดุลงบประมาณของประเทศ รวมทั้งพยายามลดหนี้สาธารณะลง จนเป็นครั้งแรกในประวัติศาตร์ของอเมริกายุคใหม่ที่สามารถทำงบประมาณสมดุลได้เป็นผลสำเร็จ
ตลาดหุ้นอเมริกาและยุโรปช่วงนั้นถือว่าเป็นยุคแห่งความเจริญรุ่งเรือง ดัชนีดาวโจนส์และดัชนีอื่นๆเดินหน้าทำสถิติใหม่สูงสุดทุกปี คนอเมริกันถือว่ามีฐานะทางเศรษฐกิจที่ดีที่สุดในโลกไม่ว่าจะเป็นเรื่องของปัจจัยสี่อย่างที่อยู่อาศัย เครื่องนุ่งห่ม ยารักษาโลกที่ทันสมัยและก้าวหน้าที่สุด รวมทั้งโครงสร้างพื้นฐานต่างๆอย่างโครงข่ายถนนไฮเวย์ที่เชื่อมต่อระหว่างเมืองและรัฐต่างๆที่เปิดใช้ฟรีโดยไม่เก็บค่าผ่านทาง ระบบไฟฟ้าและสาธารณูปโภคที่มีราคาไม่แพง
หลังจากครบเทอมของประธานาธิบดีคลินตันแล้วปรากฏว่าพรรคเดโมแครตนำโดยรองประธานาธิบดีอัล กอร์พ่ายแพ้ต่อประธานาธิบดี จอร์จ ดับบิว บุชผู้ลูกอย่างเฉียดฉิว จนต้องมีการขอให้มีการนับคะแนนใหม่ในหลายรัฐ สุดท้ายอัล กอร์ต้องยอมรับความพ่ายแพ้ หลังจากประธานธิบดีจอร์จ บุชรับตำแหน่งได้ไม่กี่เดือนก็เกิดเหตุการณ์เครื่องบินชนตึกเวิร์ดเทรดเซ็นเตอร์ในนิวยอร์ค รวมทั้งศูนย์บัญชาการกองทัพสหรัฐที่เพนตากอน โฉมหน้าของอเมริกาก็เริ่มเปลี่ยนไปนับจากวันนั้น
อเมริกาเริ่มขาดดุลงบประมาณเพื่อนำเงินไปทำสงครามในอัฟกานิสถาน จากนั้นขยายไปทำสงครามเพื่อขับไล่ซัสดัม ฮุสเซนในอิรัก หนี้สาธารณะของอเมริกาเริ่มสูงขึ้นเรื่อยๆ ความมีวินัยทางการคลังในช่วงของคลินตันถูกลืมไปจนหมดสิ้น สุดท้ายประเทศสหรัฐอเมริกากลายเป็นเประเทศที่มีหนี้สินมากที่สุดในโลก โดยเจ้าหนี้ส่วนใหญ่คือประเทศในเอเซียอย่างจีน ญี่ปุ่น เกาหลี ใต้หวันที่มีเงินทุนสำรองต่างประเทศจำนวนมาก
นอกเหนือจากรัฐบาลกลางที่ทำงบประมาณขาดดุลแล้ว รัฐบาลของมลรัฐต่างๆมักมีฐานะทางการเงินไม่ต่างจากรัฐบาลกลางนัก ส่วนใหญ่มักมีงบประมาณขาดดุลและต้องออกพันธบัตรท้องถิ่นเพื่อระดมทุนมาใช้จ่ายในด้านสาธารณูปโภคต่างๆจำนวนมาก
ฟางเส้นสุดท้ายของเศรษฐกิจอเมริกาคือวิกฤติซัพไพร์มในช่วงปี 2007-2008 ที่ธนาคารและสถาบันการเงินของประเทศต้องขาดทุนจากการลงทุนในตราสารเกี่ยวกับอสังหาริมทรัพย์เป็นจำนวนมาก บริษัทเลห์แมนบราเดอร์ที่มีอายุกว่าร้อยปีต้องปิดกิจการลง ธนาคารและสถาบันการเงินต้องขอเงินช่วยเหลือจากรัฐบาลกลางเพื่อให้มีสภาพคล่องพอที่จะอยู่รอดต่อไปได้ บริษัทห้างร้านจำนวนมากต้องปิดกิจการลง หลายบริษัทต้องไล่พนักงานออก เศรษฐกิจของอเมริกาถดถอยเป็นอย่างมากในรอบกว่า 70 ปี หลายรัฐไม่สามารถจ่ายเงินให้กับหน่วยงานราชการของตนเองได้รวมทั้งไม่มีเงินเพียงพอที่จะใช้จ่ายในเรื่องสาธารณะเช่นโรงเรียน ถนนหรืออื่นๆ
การมาอเมริกาครั้งนี้ของผู้เขียนได้เห็นความตกต่ำของประเทศที่เคยรุ่งเรืองอย่างอเมริกาอย่างเห็นได้ชัด เมื่อ 20 ปีที่แล้วถนนทั้งถนนท้องถิ่นและถนนไฮเวย์ของอเมริกาถือว่ามีสภาพดีมากเรียกว่าแทบจะดีที่สุดในโลก ปัจจุบันถนนจำนวนมากในอเมริกาเริ่มมีสถาพเป็นหลุมเป็นบ่อ หลายสายต้องซ่อมแบบลวกๆเพื่อให้สามารถใช้งานต่อไปได้ เป็นครั้งแรกที่ถนนหลายสายของประเทศไทยมีสภาพดีกว่าถนนในสหรัฐอเมริกา ทั้งนี้ยังไม่นับรวมถึงสภาพอาคารหรือโครงสร้างพื้นฐานอื่นๆที่เริ่มเสื่อมสภาพไปตามกาลเวลาโดยรัฐบาลไม่สามารถจัดสรรงบประมาณมาซ่อมแซมได้ อาจเรียกว่าหลังวิกฤติซัพไพร์มคราวนี้อเมริกากลายเป็น”คนเคยรวย”ประเทศหนึ่งในโลกอย่างแท้จริง