หุ้นบุริมสิทธิ
โพสต์แล้ว: พุธ มี.ค. 28, 2012 1:08 am
หุ้นบุริมสิทธิ เป็นตราสารที่ผู้ถือมีส่วนร่วมเป็นเจ้าของกิจการเช่นเดียวกับผู้ถือหุ้นสามัญตามสัดส่วนที่ถือครอง แต่จะไม่มีสิทธิในการออกเสียงลงมติในที่ประชุมผู้ถือหุ้น หรือสิทธิในการรับเลือกตั้งเป็นกรรมการบริษัท เมื่อกิจการมีกำไรจากการดำเนินงานผู้ถือหุ้นบุริมสิทธิจะได้รับผลตอบแทนในรูปของเงินปันผลซึ่งถูกกำหนดไว้ในอัตราคงที่ และมักคิดเป็นร้อยละจากมูลค่าที่ตราไว้ หรืออาจระบุเป็นจำนวนเงินต่อหุ้น โดยผู้ถือหุ้นบุริมสิทธิจะไดัรับเงินปันผลก่อนผู้ถือหุ้นสามัญ ในกรณีที่เลิกกิจการ ผู้ถือหุ้นบุริมสิทธิจะมีสิทธิในสินทรัพย์ของกิจการหลังจากเจ้าหนี้ แต่ก่อนผู้ถือหุ้นสามัญ
หุ้นบุริมสิทธินั้นมีหลายประเภท ตัวอย่างเช่น หุ้นบุริมสิทธิชนิดสะสมและหุ้นบุริมสิทธิชนิดแปลงสภาพได้
• หุ้นบุริมสิทธิชนิดสะสม คือ หุ้นบุริมสิทธิที่ผู้ถือมีสิทธิได้รับเงินปันผลทุกปี ถึงแม้ว่าบริษัทจะไม่มีการประกาศจ่ายเงินปันผลก็ตาม หากปีใดที่บริษัทไม่ได้ประกาศจ่ายเงินปันผล ผู้ถือหุ้นชนิดนี้ก็มีสิทธิสะสมเงินปันผลที่ไม่ไปรับในปีที่มีการประกาศจ่ายได้
• หุ้นบุริมสิทธิชนิดเเปลงสภาพได้ คือ หุ้นบุริมสิทธิที่ให้สิทธิแก่ผู้ถือในการแปลงเป็นหุ้นสามัญ ตามอัตราส่วนและระยะเวลาที่กําหนด ซึ่งผู้ลงทุนจะได้รับประโยชน์จากการแปลงหุ้นเมื่อบริษัทมีกําไรดีและจ่ายเงินปันผลสูง การแปลงหุ้นสามารถทําให้ผู้ถือหุ้นได้รับผลตอบแทนที่สูงขึ้นกว่าเดิม
ในทางบัญชี หุ้นบุริมสิทธิสามารถจัดประเภทเป็นหนี้สินหรือส่วนทุน ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับเงื่อนไขหรือข้อผูกพันตามสัญญาระหว่างผู้ออกหุ้นและผู้ถือหุ้น หุ้นบุริมสิทธิจะจัดเป็นหนี้สิน หากเข้าเงื่อนไขทุกข้อดังต่อไปนี้
- ผู้ถือหุ้นได้รับเงินปันผลในอัตราที่แน่นอน
- ผู้ถือหุ้นมีสิทธิที่จะ ไถ่ถอนคืนหุ้นได้ ณ วันที่กำหนด ด้วยจำนวนเงินที่แน่นอนหรือกำหนดได้
- ผู้ออกหุ้นมีสิทธิบังคับไถ่ถอนหุ้น ณ วันที่กำหนด ด้วยจำนวนเงินที่แน่นอนหรือกำหนดได้
อย่างไรก็ตาม หากหุ้นบุริมสิทธิไม่ระบุให้มีการบังคับไถ่ถอนหุ้นหรือระบุให้ผู้ถือมีสิทธิที่จะไถ่ถอนหุ้นคืน ตามที่กล่าวมาข้างต้น แต่มีเงื่อนไขอื่น ที่ทำให้บริษัทยังคงมีภาระผูกพันตามสัญญาในการส่งมอบเงินสดหรือสินทรัพย์ทางการเงินอื่นให้แก่ผู้ถือหุ้นหรือจำเป็นต้องไถ่ถอนหุ้นคืน ในกรณีนี้หุ้นบุริมสิทธิดังกล่าวยังคงต้องจัดประเภทเป็นหนี้สิน
ในทางตรงกันข้าม หากหุ้นบุริมสิทธิไม่มีกำหนดไถ่ถอน และผู้ออกหุ้นไม่ได้มีข้อผูกมัดตามสัญญาที่จะต้องชำระเงินแก่ผู้ถือหุ้น หุ้นบุริมสิทธินี้จะจัดอยู่ ในประเภทเป็นส่วนทุนไม่ใช่หนี้สิน
หุ้นบุริมสิทธิที่ถือเป็นส่วนทุนจะแสดงในงบดุลภายใต้ทุนจดทะเบียนและหุ้นออกจำหน่ายแล้ว โดยระบุมูลค่าที่ตราไว้พร้อมส่วนเกินมูลค่าหุ้นเช่นเดียวกับหุ้นสามัญ
ดอกผลของหุ้นบุริมสิทธิ ในทางบัญชี เงินปันผลของหุ้นบุริมสิทธิที่จัดประเภทเป็นส่วนทุน ไม่ถือเป็นค่าใช้จ่ายในระหว่างงวด แต่ถือเป็นเงินปันผลที่ต้องนำไปหักโดยตรงจากกำไรสะสม ส่วนเงินปันผลของหุ้นบุริมสิทธิที่จัดประเภทเป็นหนี้สินนั้น ถือเป็นค่าใช้จ่าย และรับรู้เป็นดอกเบี้ยจ่ายในงบกำไรขาดทุนระหว่างงวด
หุ้นบุริมสิทธินั้นมีหลายประเภท ตัวอย่างเช่น หุ้นบุริมสิทธิชนิดสะสมและหุ้นบุริมสิทธิชนิดแปลงสภาพได้
• หุ้นบุริมสิทธิชนิดสะสม คือ หุ้นบุริมสิทธิที่ผู้ถือมีสิทธิได้รับเงินปันผลทุกปี ถึงแม้ว่าบริษัทจะไม่มีการประกาศจ่ายเงินปันผลก็ตาม หากปีใดที่บริษัทไม่ได้ประกาศจ่ายเงินปันผล ผู้ถือหุ้นชนิดนี้ก็มีสิทธิสะสมเงินปันผลที่ไม่ไปรับในปีที่มีการประกาศจ่ายได้
• หุ้นบุริมสิทธิชนิดเเปลงสภาพได้ คือ หุ้นบุริมสิทธิที่ให้สิทธิแก่ผู้ถือในการแปลงเป็นหุ้นสามัญ ตามอัตราส่วนและระยะเวลาที่กําหนด ซึ่งผู้ลงทุนจะได้รับประโยชน์จากการแปลงหุ้นเมื่อบริษัทมีกําไรดีและจ่ายเงินปันผลสูง การแปลงหุ้นสามารถทําให้ผู้ถือหุ้นได้รับผลตอบแทนที่สูงขึ้นกว่าเดิม
ในทางบัญชี หุ้นบุริมสิทธิสามารถจัดประเภทเป็นหนี้สินหรือส่วนทุน ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับเงื่อนไขหรือข้อผูกพันตามสัญญาระหว่างผู้ออกหุ้นและผู้ถือหุ้น หุ้นบุริมสิทธิจะจัดเป็นหนี้สิน หากเข้าเงื่อนไขทุกข้อดังต่อไปนี้
- ผู้ถือหุ้นได้รับเงินปันผลในอัตราที่แน่นอน
- ผู้ถือหุ้นมีสิทธิที่จะ ไถ่ถอนคืนหุ้นได้ ณ วันที่กำหนด ด้วยจำนวนเงินที่แน่นอนหรือกำหนดได้
- ผู้ออกหุ้นมีสิทธิบังคับไถ่ถอนหุ้น ณ วันที่กำหนด ด้วยจำนวนเงินที่แน่นอนหรือกำหนดได้
อย่างไรก็ตาม หากหุ้นบุริมสิทธิไม่ระบุให้มีการบังคับไถ่ถอนหุ้นหรือระบุให้ผู้ถือมีสิทธิที่จะไถ่ถอนหุ้นคืน ตามที่กล่าวมาข้างต้น แต่มีเงื่อนไขอื่น ที่ทำให้บริษัทยังคงมีภาระผูกพันตามสัญญาในการส่งมอบเงินสดหรือสินทรัพย์ทางการเงินอื่นให้แก่ผู้ถือหุ้นหรือจำเป็นต้องไถ่ถอนหุ้นคืน ในกรณีนี้หุ้นบุริมสิทธิดังกล่าวยังคงต้องจัดประเภทเป็นหนี้สิน
ในทางตรงกันข้าม หากหุ้นบุริมสิทธิไม่มีกำหนดไถ่ถอน และผู้ออกหุ้นไม่ได้มีข้อผูกมัดตามสัญญาที่จะต้องชำระเงินแก่ผู้ถือหุ้น หุ้นบุริมสิทธินี้จะจัดอยู่ ในประเภทเป็นส่วนทุนไม่ใช่หนี้สิน
หุ้นบุริมสิทธิที่ถือเป็นส่วนทุนจะแสดงในงบดุลภายใต้ทุนจดทะเบียนและหุ้นออกจำหน่ายแล้ว โดยระบุมูลค่าที่ตราไว้พร้อมส่วนเกินมูลค่าหุ้นเช่นเดียวกับหุ้นสามัญ
ดอกผลของหุ้นบุริมสิทธิ ในทางบัญชี เงินปันผลของหุ้นบุริมสิทธิที่จัดประเภทเป็นส่วนทุน ไม่ถือเป็นค่าใช้จ่ายในระหว่างงวด แต่ถือเป็นเงินปันผลที่ต้องนำไปหักโดยตรงจากกำไรสะสม ส่วนเงินปันผลของหุ้นบุริมสิทธิที่จัดประเภทเป็นหนี้สินนั้น ถือเป็นค่าใช้จ่าย และรับรู้เป็นดอกเบี้ยจ่ายในงบกำไรขาดทุนระหว่างงวด
