Thai VI

คู่มือวิเคราะห์ค่าเงินบาท ฉบับชาวบ้าน (ตอนที่ 1)

มุมเอก : ดร.เอก เศรษฐศาสตร์  [email protected]  
กรุงเทพธุรกิจ  วันอังคารที่ 28 พฤศจิกายน พ.ศ. 2549

     ข่าวเศรษฐกิจการเงินที่ได้รับความสนใจมากที่สุดในช่วงนี้ คงไม่พ้นเรื่องค่าเงินบาท ก็จะไม่ให้เป็นที่สนใจได้ยังไงละครับ เพราะค่าเงินบาทของเรา มันแข็งค่าขึ้นเร็วมาก จากที่เคยอยู่ที่ประมาณ 41 บาทต่อดอลลาร์สหรัฐ เมื่อต้นปี มาอยู่ที่ราวๆ 36.6 บาท ต่อดอลลาร์สหรัฐในปัจจุบัน ผมลองกดเครื่องคิดเลขดู พบว่า ค่าเงินบาทแข็งค่าขึ้นประมาณ 12% และเมื่อผมลองเปรียบเทียบการแข็งค่าของเงินบาทกับค่าเงินสกุลสำคัญอื่นๆ ก็ปรากฏว่า ค่าเงินบาทของเราแข็งค่ามากกว่าค่าเงินสกุลอื่นๆ เกือบทั้งหมด หลายๆ คน ที่ไม่ต้องข้องเกี่ยวกับค่าเงิน คงไม่ได้สนใจอะไรมากนัก เพราะไม่ได้รับผลกระทบโดยตรง แต่คนที่ทำธุรกิจเกี่ยวกับส่งออกนำเข้า หรือคนที่มีรายได้รายจ่ายเป็นเงินตราต่างประเทศ จะได้รับผลกระทบเต็มๆ ทีเดียว เช่น ผู้นำเข้าที่ต้องจ่ายชำระค่าสินค้าเป็นดอลลาร์สหรัฐ คงจะยิ้มอยู่ในใจ เพราะต้นทุนที่เคยจ่ายสินค้านำเข้าเมื่อแปลงเป็นเงินบาทถูกลงไป 12% จากที่เคยต้องนำเงินบาท 41 ล้านบาทไป จ่ายค่าสินค้า 1 ล้านดอลลาร์ ตอนนี้ใช้เงินแค่ 36.6 ล้านบาทก็พอแล้ว

ในทางตรงกันข้าม ผู้ส่งออกน่าจะเดินคอตกไปตามๆ กัน เพราะเคยส่งออก 1 ล้านดอลลาร์ แปลงเป็นเงินบาทแล้วได้เงิน 41 ล้านบาท ตอนนี้มาแปลงเป็นบาท ได้เงินแค่ 36.6 ล้านบาท รายได้หายไปเฉยๆ ตั้ง 4.4 ล้านบาท ผู้ส่งออกบางรายที่มีขีดความสามารถในการแข่งขันก็ยังพอที่จะขอต่อรองขึ้นราคาสินค้าที่คิดเป็นเงินดอลลาร์ให้สูงขึ้นได้บ้าง แต่บางรายที่มีอำนาจต่อรองต่ำ ก็ต้องทำใจยอมรับรายได้ที่หดหายไป และบางรายอาจถึงกับขาดทุนต้องปิดกิจการไป

หลายๆ ท่าน ที่เกี่ยวข้องกับค่าเงินบาททั้งโดยตรงและโดยอ้อม คงจะเริ่มตั้งคำถามกันมากมาย เช่น ค่าเงินบาทแข็งค่าขึ้น เพราะอะไร แนวโน้มค่าเงินบาทจะเป็นอย่างไร แบงก์ชาติควรเข้ามาดูแลค่าเงินหรือไม่อย่างไร และที่สำคัญ เราจะเตรียมตัวรองรับความผันผวนของค่าเงินในอนาคตอย่างไร ผมจึงตั้งใจเขียน "คู่มือการวิเคราะห์ค่าเงินบาทฉบับชาวบ้าน" นี้ขึ้น โดยจะพยายามใช้ภาษาที่เข้าใจง่ายๆ มาอธิบายเรื่องค่าเงิน เพื่อให้ชาวบ้านทั้งหลายสามารถวิเคราะห์ค่าเงินบาทได้เอง และจะสามารถเตรียมตัวรองรับกับความผันผวนที่อาจจะเกิดขึ้นในอนาคต

คู่มือวิเคราะห์ค่าเงินบาท ฉบับชาวบ้าน ในตอนแรกนี้ จะเริ่มจากพื้นฐานง่ายๆ ก่อนว่า อะไรเป็นปัจจัยกำหนดค่าเงินบาท คำตอบแบบกำปั้นทุบดินของนักเศรษฐศาสตร์ที่รับรองว่าไม่มีผิดแน่ๆ ก็คือ ขึ้นกับ Demand และ Supply ของเงินบาท กล่าวคือ เมื่อไรก็ตาม ที่ความต้องการซื้อเงินบาท (Demand) มากกว่า ความต้องการขายเงินบาท (Supply) ค่าเงินบาทก็จะแข็งค่าขึ้น ในทางตรงกันข้าม เมื่อไรก็ตาม ที่ความต้องการเงินบาทน้อยกว่าความต้องการขายเงินบาท ค่าเงินบาทก็จะอ่อนลง

หากท่านเอาหลักพื้นฐานทางเศรษฐศาสตร์ง่ายๆ นี้มาวิเคราะห์ค่าเงินบาทในช่วงที่ผ่านมา ท่านก็จะเห็นได้ว่า ค่าเงินบาทที่แข็งค่าขึ้นมาก็เป็นเพราะมีคนต้องการซื้อเงินบาทมากกว่าคนที่ต้องการขายเงินบาทนั่นเอง คราวนี้ลองมาวิเคราะห์ดูซิครับใครละอยากมาซื้อเงินบาทและใครละอยากมาขายเงินบาท เพื่อให้การวิเคราะห์ง่ายขึ้น ผมจะขอแบ่งผู้ซื้อผู้ขายเงินบาทออกเป็น 2 ตลาด ได้แก่ ตลาดที่เกี่ยวข้องกับการค้าขายสินค้าและบริการระหว่างประเทศ และตลาดที่เกี่ยวข้องกับการค้าขายสินทรัพย์ระหว่างประเทศ เช่น ตลาดหุ้น ตลาดพันธบัตร และตลาดเงิน

ในตลาดสินค้าและบริการระหว่างประเทศ นั้น คนที่ต้องการซื้อเงินบาทในตลาดนี้ ก็คือ ต่างชาติที่ต้องการซื้อเงินบาท เพื่อมาซื้อสินค้าและบริการของไทย ส่วนคนที่ต้องการขายเงินบาท ก็คือคนไทยที่ต้องการซื้อสินค้าและบริการของต่างชาติ

และผมได้ลองไปเปิด ดูบัญชีดุลบัญชีเดินสะพัด (Current account) ของไทย ซึ่งเป็นบัญชีที่บันทึกธุรกรรมที่เกี่ยวข้องกับตลาดนี้ เช่น การส่งออก การนำเข้า และการท่องเที่ยว เป็นต้น จะพบว่า ตั้งแต่ต้นปีที่ผ่านมา ประเทศไทยเราส่งออกสินค้า และบริการ มากกว่านำเข้าสินค้าและบริการจากต่างประเทศ เป็นจำนวนสูงถึง 2.8 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ ซึ่งก็หมายความว่า ในตลาดนี้มีความต้องการซื้อเงินบาทมากกว่าขายเงินบาท

ในตลาดสินทรัพย์ระหว่างประเทศ นั้น คนที่ต้องการซื้อเงินบาท ก็คือ ต่างชาติที่ต้องการมาซื้อสินทรัพย์ไทย หุ้นไทย พันธบัตรไทย หรือมาฝากเงินและปล่อยกู้ในไทยนั่นเอง ส่วนคนที่ขายเงินบาท ก็คือ คนไทยที่ต้องการไปซื้อตราสารดังกล่าวในต่างประเทศ หรือต่างชาติที่มาลงทุนในไทยแล้วต้องการขนเงินกลับบ้าน

และผมก็ได้ไปเปิดดู ดุลบัญชีทุนเคลื่อนย้าย (Capital account) ซึ่งเป็นบัญชีที่บันทึกธุรกรรม เงินทุนเคลื่อนย้ายระหว่างประเทศของไทย ก็พบว่า ตั้งแต่ต้นปี มีเงินทุนต่างชาติไหลเข้ามาซื้อบริษัทไทย หุ้นไทย พันธบัตรไทย มากกว่าเงินทุนไหลออกไปลงทุนในต่างประเทศ เป็นจำนวนอีกประมาณ 2.7 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ ซึ่งก็หมายถึงในตลาดนี้ก็มีความต้องการซื้อเงินบาทสุทธิเช่นกัน

ดังนั้น เมื่อรวมทั้ง 2 ตลาดเข้าด้วยกัน ก็จะพบว่าในช่วง 9 เดือนที่ผ่านมา มีความต้องการซื้อสินค้า บริการ และสินทรัพย์ของไทย มากกว่า ความต้องการซื้อสินค้า บริการ และสินทรัพย์ต่างประเทศ หรือกล่าวอีกนัยหนึ่ง ก็คือ มีความต้องการซื้อเงินบาท มากกว่าความต้องการขายเงินบาท ดังนั้น ตามกฎของ Demand และ Supply ที่ได้กล่าวมาแล้ว ค่าเงินบาทจึงน่าจะแข็งค่าขึ้น

อย่างไรก็ตาม ค่าเงินบาทจะแข็งค่าขึ้นเท่าไรนั้น ยังไม่ได้จบเพียงเท่านี้ เพราะยังมีปัจจัยอื่นที่สามารถกระทบค่าเงินบาทได้ด้วย เช่น นโยบายการเงินและการแทรกแซงค่าเงินบาทของธนาคารแห่งประเทศ ซึ่งผมจะกล่าวถึงในตอนต่อไปในฉบับหน้าครับ

คู่มือวิเคราะห์ค่าเงินบาท ฉบับชาวบ้าน (ตอนที่ 2)

มุมเอก : ดร.เอก เศรษฐศาสตร์  [email protected]
กรุงเทพธุรกิจ  วันอังคารที่ 12 ธันวาคม พ.ศ. 2549

วันนี้ ผมจะขอวิเคราะห์ค่าเงินบาทแบบชาวบ้านๆ เป็นตอนที่ 2 ต่อจากเมื่อสองสัปดาห์ก่อนนะครับ ขณะที่ผมเริ่มลงมือเขียนคอลัมน์มุมเอกในฉบับนี้ ผมได้พลิกกลับไปอ่านคอลัมน์ฉบับก่อนว่าเขียนไว้อย่างไร จะได้เขียนให้ต่อเนื่องกันหน่อย ถึงกับตกใจเลยครับว่า เวลาผ่านไปแค่ 2 อาทิตย์เท่านั้น ค่าเงินบาทเราแข็งขึ้นจากประมาณ 36 บาทกว่าๆ มาเป็น 35 บาทกว่าๆ ต่อดอลลาร์สหรัฐ นี่ถ้าผมขายเงินดอลลาร์ที่ฝากไว้ตอนทำงานอยู่ต่างประเทศ เมื่อสองอาทิตย์ก่อน คงได้กำไรฟรีๆ ไปแล้วเกือบ 3% ดีกว่าฝากเงินออมทรัพย์ไว้ในธนาคารตั้งเยอะ

คราวนี้ลองนำคู่มือวิเคราะห์ค่าเงินบาทเมื่อฉบับก่อน เรื่อง "ปัจจัยกำหนดค่าเงินบาท" มาวิเคราะห์ดูซิครับว่าทำไมค่าเงินบาทถึงแข็งค่าขึ้นเร็วนักในช่วง 2 อาทิตย์นี้ (จะได้ถือเป็นการทบทวนไปด้วยในตัว) ผมพบว่าสาเหตุหลักที่ทำให้ค่าเงินบาทแข็งค่าขึ้นมากในช่วงนี้ มาจากการที่ต่างชาติเข้ามาซื้อสินทรัพย์ไทย โดยเฉพาะพันธบัตรและตราสารหนี้ไทยจำนวนมาก และนี่ก็คือเหตุผลที่ทำไมราคาพันธบัตรไทยจึงปรับสูงขึ้น และทำไมผลตอบแทน Yield ของตราสารหนี้ในระยะต่างๆ จึงปรับลดลงเร็วมากเช่นกัน

ท่านทั้งหลายที่อ่านมาถึงตรงนี้ อาจจะเริ่มสงสัยแล้วว่า ทำไมพันธบัตรไทยเราถึงเนื้อหอมนัก มีอะไรดีหรือไง ฝรั่งถึงมาซื้อเอาๆ ในตอนนี้ คำตอบก็คือ ต่างชาติเขาเห็นว่าอัตราดอกเบี้ยพันธบัตรไทย อยู่สูงกว่าอัตราดอกเบี้ยพันธบัตร ของเกือบทุกประเทศในภูมิภาค (ดูตารางผลตอบแทนพันธบัตรที่แนบ) ยกเว้นเพียงประเทศอินโดนีเซีย และฟิลิปปินส์ซึ่งมีปัญหาเงินเฟ้อสูงกว่าประเทศอื่นๆในภูมิภาค และต่างชาติก็เริ่มคาดการณ์ด้วยว่าอัตราดอกเบี้ยของไทย น่าจะปรับตัวลดลงเร็วๆ นี้ ตามอัตราเงินเฟ้อที่มีแนวโน้มลดลง



ท่านลองสมมติตัวเองเป็นนักลงทุนต่างชาติดูแล้วกันนะครับว่า หากเมื่อเดือนก่อนท่านซื้อพันธบัตรระยะ 10 ปีที่มีอัตราผลตอบแทนอยู่ที่เกือบ 5% ในราคา 100 บาท แต่วันนี้อัตราดอกเบี้ยในท้องตลาดปรับลดลงมาอยู่ที่ 4.8% พันธบัตรที่ท่านถืออยู่นี้ก็จะหอมกรุ่นและมีค่าขึ้นมาทันที มีแต่คนมาอยากซื้อพันธบัตรต่อจากท่านในราคาที่สูงกว่าต้นทุนที่ท่านซื้อมา ดังนั้น หากท่านตัดสินใจขายพันธบัตรดังกล่าว ท่านก็จะได้กำไรจากส่วนต่างของราคาทันที อีกทั้งท่านยังโชคดีได้กำไรอีก 1 เด้ง จากค่าเงินบาทแข็งค่าขึ้นด้วย

คราวนี้มาลองดูต่อซิครับว่า ถ้าแบงก์ชาติไม่ต้องการให้ค่าเงินบาทแข็งค่าขึ้นจะทำอะไรได้บ้าง วิธีแรกก็คือ มาตรการที่เพิ่งประกาศไปเมื่อเร็วๆ นี้ที่จะควบคุมธุรกรรมเงินบาทของต่างชาติที่เข้ามาเก็งกำไร ซื้อขายในตราสารหนึ้ระยะสั้นต่างๆ ซึ่งผมคิดว่าก็คงจะช่วยได้บ้าง แต่คงไม่มากเท่าไหร่เพราะว่ายังเกาไม่ถูกที่คัน วิธีที่สองก็คือ การผ่อนคลายให้ผู้ที่มีรายได้เงินตราต่างประเทศ(ซึ่งส่วนใหญ่ก็คือผู้ส่งออก) ให้มีสิทธิในการถือครองเงินตราต่างประเทศนานขึ้นจาก 7 วัน เป็น 15 วัน ซึ่งผมก็คิดว่าวิธีนี้ก็คงช่วยได้บ้างเล็กน้อย แต่คงไม่มากนัก เพราะผู้ส่งออกที่ไหนหล่ะครับที่อยากจะถือเงินดอลลาร์ไว้นานขึ้นอีก 7-8 วัน ทั้งๆ ที่รู้ว่าค่าเงินบาทอาจจะแข็งต่อไปอีกได้ วิธีที่สามก็คือ ออกมาตรการให้นักลงทุนไทย เคลื่อนย้ายเงินทุนไปลงทุนต่างประเทศได้สะดวกมากขึ้น ซึ่งผมคิดว่ามาตรการนี้เป็นมาตรการที่ดีในระยะยาวนะครับ เพราะนักลงทุนไทยจะได้มีโอกาสบริหารความเสี่ยงจากตราสารต่างประเทศได้มากขึ้น แต่ในระยะสั้นนี้ ผมว่าคงไม่ค่อยมีนักลงทุนที่อยากไปลงทุนต่างประเทศมากเท่าไหร่ เพราะอาจจะเป็นการเพิ่มความเสี่ยงแทนที่จะลดความเสี่ยงก็ได้

อีกวิธีที่แบงก์ชาตินิยมใช้เพื่อชะลอการแข็งค่าของเงินมาโดยตลอด ก็คือ การแทรกแซงตลาดโดยการเข้าซื้อดอลลาร์ โดยพิมพ์เงินบาทออกมาแลก แต่วิธีการนี้ไม่ไช่ทำได้ฟรีๆ นะครับ เพราะแบงก์ชาติมีต้นทุนที่จะต้องออกพันธบัตร ไปดูดซับสภาพคล่องที่ตัวเองพิมพ์เงินบาทออกมา มิฉะนั้นสภาพคล่องก็จะล้นระบบและทำให้เกิดเงินเฟ้อได้ ในช่วงที่ผ่านมา ธนาคารแห่งประเทศไทยได้ออกพันธบัตรไปดูดซับสภาพคล่องค่อนข้างมาก (ราวๆ 7 แสนล้านบาท) หากท่านลองคูณอัตราดอกเบี้ยพันธบัตรที่ธปท.ต้องจ่ายเป็นค่าดูดซับสภาพคล่องซึ่งมีต้นทุนใกล้เคียงกับอัตราดอกเบี้ย RP 14วัน ที่ประมาณ 5% ก็จะพบว่าแบงก์ชาติมีต้นทุนในส่วนนี้ตกประมาณปีละ 3.5 หมื่นล้านบาท อ้าว! แล้วใครหล่ะครับที่ได้ประโยชน์ คำตอบก็คือ สถาบันการเงินทั้งหลายที่มีสภาพคล่องล้นระบบ เพราะสถาบันการเงินเหล่านี้มีต้นทุนดอกเบี้ยเงินฝาก จ่ายแค่ประมาณ 2-3% แต่มาลงทุนซื้อพันธบัตรแบงก์ชาติ เพื่อรับดอกเบี้ยสบายๆ 5% แถมยังไม่ต้องเหนื่อยแรง ต้องคอยเร่งหาลูกค้าเพื่อปล่อยสินเชื่ออีกด้วย

สุดท้ายนี้ ผมเห็นว่าวิธีที่จะเกาให้ถูกที่คันที่สุดในเวลานี้ ก็คือ การลดอัตราดอกเบี้ยนโยบาย RP 14วันลง นักเก็งกำไรต่างชาติเขาจะได้หมดโอกาสในการเก็งกำไรจากดอกเบี้ยซะที แบงก์ชาติเอง ก็จะได้ลดต้นทุนในการแทรกแซงค่าเงิน และการดูดซับสภาพคล่องด้วย นอกจากนั้น ผมยังเห็นว่าสถานการณ์ในปัจจุบันนี้ที่ความเสี่ยงของอัตราเงินเฟ้อลดลงไปมาก อีกทั้งข้อมูลของหน่วยงานต่างๆ รวมทั้งของแบงก์ชาติเองก็ออกมาในทิศทางเดียวกันว่าการใช้จ่ายภายในประเทศชะลอตัวลงมาก ดังนั้น จะมีประโยชน์อะไรครับที่จะรักษาอัตราดอกเบี้ยนโยบายให้สูงในระดับนี้ต่อไป

พี่บี เขียน:ท่านลองสมมติตัวเองเป็นนักลงทุนต่างชาติดูแล้วกันนะครับว่า หากเมื่อเดือนก่อนท่านซื้อพันธบัตรระยะ 10 ปีที่มีอัตราผลตอบแทนอยู่ที่เกือบ 5% ในราคา 100 บาท แต่วันนี้อัตราดอกเบี้ยในท้องตลาดปรับลดลงมาอยู่ที่ 4.8% พันธบัตรที่ท่านถืออยู่นี้ก็จะหอมกรุ่นและมีค่าขึ้นมาทันที มีแต่คนมาอยากซื้อพันธบัตรต่อจากท่านในราคาที่สูงกว่าต้นทุนที่ท่านซื้อมา ดังนั้น หากท่านตัดสินใจขายพันธบัตรดังกล่าว ท่านก็จะได้กำไรจากส่วนต่างของราคาทันที อีกทั้งท่านยังโชคดีได้กำไรอีก 1 เด้ง จากค่าเงินบาทแข็งค่าขึ้นด้วย

por_jai เขียน:

plamuek76 เขียน:มันมีส่วนต่างอยู่นิดเดียวครับ
สมมติที่ค่าเงิน38 ต้องเอาเงิน$2.63มาแลกได้100บาท
พอค่าเงินเปลี่ยนเป็น35 เงิน100บาทแลกคืนได้$2.85ครับ
ส่วนต่าง$0.22ครับ ถ้าปริมาณเงินเยอะๆน่าจะได้กำไรจากส่วนนี้ได้ดีนะครับ

jeng เขียน:ตัวที่ถืออยู่ต้องมีค่าเพิ่งขึ้นแน่ เมื่อขายไปก็ได้กำไร

ได้เงินบาท แต่เงินบาท แข็งค่าขึ้น ก็ได้กำไรเพิ่มอีกต่อหนึ่ง

พี่พอใจไม่เข้าใจเรื่องอะไรเหรอครับ

8) คนเราก็เก่งเรื่อง อ่อนเรื่อง
    ผมไม่ได้ไปลองภูมิพี่ปลาหมึกเขานะครับ
    ไม่รู้ก็ต้องถาม ไม่ถามก็ต้องโง่ต่อไป
    เดี๋ยวลูกเต้ามาถามตอบไม่ได้
    เสียดายไปต่อยอดมันไม่ได้ครับ...

Deja Vu การเก็งกำไรและต่อสู้ป้องกันค่าเงินบาท

มุมเอก : ดร.เอก เศรษฐศาสตร์ [email protected]  
กรุงเทพธุรกิจ  วันอังคารที่ 26 ธันวาคม พ.ศ. 2549

ท่านผู้อ่านที่เห็นชื่อคอลัมน์มุมเอกวันนี้ อย่าเพิ่งนึกว่าผมกำลังจะเขียนเกี่ยวกับหนังดังในช่วงนี้เรื่อง "Deja Vu" ที่คอหนังทั้งหลาย แปลเป็นไทยว่า "เดจา วู ภารกิจเดือด ล่าทะลุเวลา" นะครับ แต่เรื่องที่ผมจะเขียนวันนี้ เป็นภารกิจเดือดไม่แพ้กัน แต่เป็นเรื่องที่เกี่ยวกับการเก็งกำไรและการสู้กับค่าเงินบาทในช่วงที่ผ่านมา

"Deja Vu (อ่านว่า เดจา วู) เป็นความรู้สึกอย่างใดอย่างหนึ่ง ที่หลายๆ คน อาจจะเคยเจอ เมื่อท่านรู้สึกคุ้นๆ เหมือนกับว่าเคยประสบกับเหตุการณ์นั้นมาก่อน แต่ก็อธิบายไม่ถูกเหมือนกันว่า เคยเจอเหตุการณ์นี้เมื่อไร เหมือนหรือต่างกันอย่างไร และมักจะทำให้รู้สึกประหลาดใจกับความรู้สึกที่เกิดขึ้น"

เมื่ออาทิตย์ก่อน ผมเกิดความรู้สึก Deja Vu ขึ้นมาทันที ที่ทราบว่าธนาคารแห่งประเทศไทย ได้ออกมาตรการป้องกัน การเก็งกำไรค่าเงินบาท ด้วยการควบคุมเงินทุนไหลเข้าระยะสั้น ทำให้ตลาดเงินตลาดทุน ตื่นตระหนก ตลาดหุ้นติดลบไปกว่า 100 จุด แถมยังส่งผลให้ตลาดในประเทศเพื่อนบ้านพลอยติดลบและปั่นป่วนตามไปด้วย สื่อการเงินต่างพาดหัวข่าว และเกาะติดสถานการณ์การเงินไทยอย่างใกล้ชิด ซึ่งผมเองก็ไม่แน่ใจเหมือนกันว่า เหตุการณ์ตรงจุดไหนกันแน่ที่ทำให้ผมรู้สึก "เดจา วู" แต่เท่าที่คุ้นๆ ก็น่าจะเป็นเหตุการณ์ตอนที่เราถูกเก็งกำไรค่าเงินบาท ในช่วงปี 2540

ผมเลยมานั่งทบทวนเหตุการณ์ว่า การเก็งกำไรค่าเงินบาทและการที่แบงก์ชาติออกมาต่อสู้กับนักเก็งกำไรในปี 2549 นี้ เหมือนหรือต่างกับเมื่อปี 2540 อย่างไร

สิ่งที่เหมือนกันแน่ๆ ก็คือ เราถูกเก็งกำไรค่าเงินบาท แต่สิ่งที่ต่างกัน ก็คือ เป็นการเก็งกำไรคนละด้าน กล่าวคือ ในช่วงปี 2540 เราถูกเก็งกำไรให้ค่าเงินบาทอ่อนค่าลง แต่แบงก์ชาติต่อสู้ปกป้องค่าเงินไม่ให้อ่อนลง เพื่อรักษาระบบอัตราแลกเปลี่ยนแบบคงที่ และในที่สุดเราก็แพ้ ต้องยอมลอยตัวปล่อยให้ค่าเงินบาทอ่อนตัวในเดือนกรกฎาคมปี 2540 แต่ในปี 2549 นี้ เราถูกเก็งกำไรให้ค่าเงินบาทแข็งขึ้น แบงก์ชาติเลยพยายามออกมาตรการมาสกัดการเก็งกำไรต่างๆ ในช่วงที่ผ่านมา

อย่างไรก็ตาม สภาพแวดล้อมเศรษฐกิจไทยตอนที่ถูกเก็งกำไรครั้งก่อนต่างกับปัจจุบันมาก โดยในช่วงก่อนเกิดวิกฤติปี 2540 ประเทศเราใช้ระบบอัตราแลกเปลี่ยนแบบคงที่ ในขณะที่ดุลบัญชีเดินสะพัดของไทยขาดดุลมากและต่อเนื่องกันเป็นเวลานาน และดุลบัญชีทุนเคลื่อนย้ายก็ขาดดุล เพราะต่างชาติไม่อยากถือสินทรัพย์ไทย เพราะกลัวจะขาดทุนหากค่าเงินบาทอ่อนลง

ดังนั้น พื้นฐานเศรษฐกิจไทยในช่วงนั้น จึงบ่งชี้ว่าค่าเงินบาทน่าจะอ่อนลง แต่การที่แบงก์ชาติกำหนดค่าเงินบาทให้คงที่ไว้ที่ 25 บาทต่อ 1 ดอลลาร์ และฝืนตลาดไม่ยอมปรับค่าเงินให้อ่อนลง นักเก็งกำไรค่าเงินจึงเริ่มเห็นช่องทางเก็งกำไรกับแบงก์ชาติ โดยการขายเงินบาทซื้อดอลลาร์ เพื่อกดดันให้ค่าเงินบาทอ่อนลง และถ้าแบงก์ชาติไม่ยอมให้ค่าเงินอ่อน ก็ต้องทำตรงกันข้ามโดยการซื้อบาทแล้วขายดอลลาร์ที่มีอยู่ในทุนสำรอง ผลก็คือ เราขายจนทุนสำรองหมดคลังหลวง และสุดท้าย ก็ต้องปล่อยให้ค่าเงินบาทลอยตัว เสียหายกันยับเยิน ตามที่ทราบกันดีอยู่แล้ว

สำหรับสภาพแวดล้อมเศรษฐกิจไทยในตอนนี้ตรงข้ามกับอดีตอย่างสิ้นเชิง เพราะปัจจุบันนี้ เราก็ไม่ได้ใช้ระบบอัตราแลกเปลี่ยนแบบคงที่ แต่ใช้ระบบอัตราแลกเปลี่ยนลอยตัวแบบมีการจัดการ นอกจากนั้น ดุลบัญชีเดินสะพัดในปัจจุบันก็เกินดุลค่อนข้างมาก จากการส่งออกที่ดีมากแต่นำเข้าน้อย ส่วนดุลบัญชีเงินทุนเคลื่อนย้าย ก็เกินดุล เพราะต่างชาติไม่อยากถือสินทรัพย์ในรูปดอลลาร์ ที่มีแนวโน้มอ่อนค่าลงเรื่อยๆ ก็เลยหันมาลงทุนถือสินทรัพย์ในประเทศต่างๆ รวมทั้งประเทศไทยมากขึ้น (เพราะจะได้กำไรจากการถือสินทรัพย์ ที่ค่าเงินแข็งค่าขึ้น) ดังนั้น ปัจจัยพื้นฐานต่างๆ ในปัจจุบันที่ทั้งดุลบัญชีเดินสะพัดและดุลบัญชีทุนเคลื่อนย้ายเกินดุล จึงบ่งชี้ว่าค่าเงินบาทในปัจจุบันน่าจะแข็งค่าขึ้น

ถึงแม้ว่าเราจะใช้ระบบอัตราแลกเปลี่ยนแบบลอยตัวอย่างมีการจัดการ แต่พฤติกรรมของแบงก์ชาติก็บ่งชี้ว่า แบงก์ชาติไทยเข้าแทรกแซงค่าเงินบาทไม่ให้แข็งขึ้นมาโดยตลอด โดยแทรกแซงค่าเงินบาท ในทิศทางตรงกันข้าม กับที่เคยทำในอดีต เช่น ซื้อเงินดอลลาร์ (มาใส่ทุนสำรอง) แล้วขายเงินบาทออกมาเพื่อให้ค่าเงินบาทอ่อนลง นี่คือที่มาว่าทำไมทุนสำรองระหว่างประเทศถึงเพิ่มขึ้นจาก 5 หมื่นล้านเมื่อสิ้นปีก่อน มาเป็น 6.4 หมื่นล้านในปัจจุบัน (นี่ยังไม่นับรวมที่ทำ swap ไว้ล่วงหน้าอีก 5-6 พันล้านนะครับ)

แต่การซื้อดอลลาร์ขายเงินบาทนี้ ไม่ใช่จะทำได้ฟรีๆ นะครับ เพราะแบงก์ชาติจะต้องออกพันธบัตร ไปดูดซับเงินบาท ที่ตัวเองปล่อยออกมา ด้วยต้นทุนที่สูงพอๆ กับอัตราดอกเบี้ยนโยบายประมาณ 5% (ซึ่งแบงก์ชาติค้านหัวชนฝา ไม่ยอมลดดอกเบี้ยมาโดยตลอด) ตรงนี้แหละครับที่นักเก็งกำไรเขามองเห็นว่า แบงก์ชาติไม่สามารถ เข้าแทรกแซงเงินบาทได้ตลอด เพราะถ้าแบงก์ชาติยังดึงดันแทรกแซงค่าเงินต่อไป ก็จะมีต้นทุนสูงขึ้น และขาดทุนไปเรื่อยๆ

ดังนั้น ถ้าผมเป็นนักเก็งกำไรต่างชาติ ผมก็จะเลือกเก็งกำไรในตลาดพันธบัตร เพราะมีโอกาสได้กำไรทั้ง 2 ด้าน ถ้าแบงก์ชาติเลือกลดดอกเบี้ย ผมก็จะได้กำไรจากราคาพันธบัตรที่สูงขึ้น (เพราะราคาพันธบัตรจะผันผวน ตรงข้ามกับอัตราดอกเบี้ยที่สูงขึ้น) แต่ถ้าแบงก์ชาติเลือกปล่อยให้ค่าเงินแข็ง ผมก็จะได้กำไรจากค่าเงินบาทที่แข็งขึ้น นี่คือที่มาที่ทำไมนักเก็งกำไรถึงได้เข้าไปเก็งกำไรในตลาดพันธบัตรในช่วงที่ผ่านมาค่อนข้างมาก

แต่สุดท้าย แบงก์ชาติก็เลือกวิธีที่ผมคิดว่าเกาไม่ถูกที่คัน โดยออกมาตรการควบคุมเงินทุนไหลเข้าระยะสั้น โดยบังคับให้ต่างชาติ ที่จะนำเงินมาลงทุนในไทยต้องกันเงินสำรองไว้ที่แบงก์ชาติ 30% และไปลงทุนได้ 70% และถ้าลงทุนเกิน 1 ปีค่อยมาเอาเงินคืน แต่ถ้าลงทุนไม่เกิน 1 ปี ก็จะถูกริบเงินที่กันไว้ 10% ผลสุดท้ายก็คือ มาตรการดังกล่าวได้สร้างความปั่นป่วนในตลาดเงินตลาดทุน ไม่ต่างกับตอนปี 2540 เลยครับ

ที่ผมเล่ามาทั้งหมด ผมก็อธิบายไม่ถูกเหมือนกันว่า เหตุการณ์เก็งกำไรค่าเงินบาทในปี 2540 ช่วงไหน และเมื่อไรที่เหมือนกับเหตุการณ์เก็งกำไรในช่วงปี 2549 นี้ เท่าที่รู้ก็คือ มันเป็นความรู้สึกคุ้นๆ ว่า การฝืนตลาด และการเกาไม่ถูกที่คันจะนำมาสู่ความสูญเสีย นี่แหละครับ คือ ความรู้สึกที่ผมเรียกว่า Deja Vu

buglife เขียน:ด้วยความรู้เท่าหางอึ่งของผม
ทำไมไม่ลดดอกเบี้ย หรือไม่ก็ออกพันธบัตรใหม่ๆ
สกุลเงินไทยแท้ๆ ออกมาอีกมากๆ
ดอกเบี้ยให้เหมาะสม ต่ำๆ หน่อย กดได้
เพราะบักสีดาอยากได้มากนักใช่ไหม
(เงินเหลือเยอะ หนีตายมา???) มารับไป
แล้วแบงค์ชาติก็เอาตังค์พันธบัตรสร้างระบบชลประทานทั่วประเทศ
วางระบบรถไฟ ถนน เหลือๆ แล้วค่อยสร้างรถไฟฟ้าสัก 10 สายก็ได้

เกรงพี่ทักรับประทานเยอะ ตอนนี้ก็ทำเองสิครับ
(กาหัวหมาได้เลย มีรับประทานทุกรัฐบาล)

ขอระบบชลประทานทั่วประเทศ + ปลูกป่าเยอะๆ ก่อนเลย
น้ำเยอะปีนี้ อีกปี 2 ปี ได้กลับมาเจอภาวะแล้งหนักแน่ๆ
ช่วยเหลือเกษตรกรส่วนใหญ่ของประเทศก่อน

เกรงว่าจะเอาไปซื้ออาวุธสงครามหมดก่อน
เพราะรัฐจากทหาร ย่อมมีกรอบความคิดว่า
ต้องป้องกันความมั่นคงก่อน (ของใคร)
เป็น priority ลำดับต้นๆ
ส่วนเรื่องอื่นๆ ค่อยว่ากันทีหลัง

วิเคราะห์เศรษฐกิจแบบหมูๆ ตอน "หมูมองเครื่องบิน"
มุมเอก : ดร.เอก เศรษฐศาสตร์ [email protected]  
กรุงเทพธุรกิจ  วันอังคารที่ 09 มกราคม พ.ศ. 2550

ก่อนอื่นผมขอสวัสดีปีใหม่แด่ท่านผู้อ่านทุกท่านครับ เนื่องจากวันนี้ เป็นคอลัมน์มุมเอกฉบับแรกของปีหมู ผมเลยขอใช้โอกาสนี้ นำเสนอแนวทางในการวิเคราะห์เศรษฐกิจแบบหมูๆ เพื่อให้ท่านผู้อ่าน (ที่แม้จะไม่ใช่นักเศรษฐศาสตร์) สามารถใช้ประโยชน์ในการวิเคราะห์สถานการณ์เศรษฐกิจไทยในช่วงที่เหลือของปีหมูได้ด้วยตนเอง

แนวทางการวิเคราะห์เศรษฐกิจแบบง่ายๆ นี้ ผมใช้ชื่อว่า "หมูมองเครื่องบิน" เพราะผมจะเปรียบเทียบการวิเคราะห์เศรษฐกิจ เหมือนกับการวิเคราะห์เครื่องบิน หากเราต้องการวิเคราะห์ว่าเศรษฐกิจในปีนี้จะดีขึ้นหรือแย่ลง ก็เปรียบเสมือนกับการวิเคราะห์ว่า เครื่องบินจะบินได้สูงหรือต่ำ เพราะฉะนั้น นักวิเคราะห์ต้องเริ่มจากทำตัวเป็นวิศวกร มาตรวจเช็คเครื่องยนต์ของเครื่องบินดูก่อนว่าเป็นอย่างไร

ตามมาตรฐานนานาชาติแล้ว เครื่องบินจะประกอบด้วย 4 เครื่องยนต์หลัก ได้แก่ 1. เครื่องยนต์การบริโภคภาคเอกชน โดยยิ่งถ้าผู้บริโภคจับจ่ายใช้สอยมาก เครื่องยนต์นี้ก็จะทำงานได้ดี 2. เครื่องยนต์การลงทุนภาคเอกชน โดยถ้าภาคเอกชนเร่งลงทุน เครื่องยนต์นี้ก็จะทำงานดีเช่นกัน 3. เครื่องยนต์การใช้จ่ายภาครัฐ ซึ่งเครื่องยนต์นี้จะวิ่งฉิวได้ ถ้าภาครัฐเร่งใช้จ่ายมากขึ้น และ 4. เครื่องยนต์การใช้จ่ายจากต่างประเทศ (Export) ซึ่งมาจากการใช้จ่ายของชาวต่างชาติที่มาซื้อสินค้า และบริการของไทย

อย่างไรก็ตาม ในทางตรงข้าม หากคนไทยเรานำเข้าสินค้าและบริการ (Import) จากต่างชาติเยอะ เครื่องยนต์ทั้ง 4 นี้จะถูกฉุดไว้ไม่ให้ทำงานได้เต็มที่ (เครื่องยนต์ที่ผมกล่าวมาทั้งหมดนี้ นักเศรษฐศาสตร์ทุกคน จะรู้จักกันในสมการ GDP=C+I+G+X-M)

แม้ว่าเครื่องบินเศรษฐกิจไทยจะมี 4 เครื่องยนต์ดังกล่าว แต่ก็ไม่ได้หมายความว่า เครื่องยนต์ทุกๆ เครื่อง จะช่วยขับเคลื่อนเศรษฐกิจไทยในสัดส่วนที่เท่ากัน เพราะแต่ละเครื่องยนต์มีขนาดหรือแรงม้าไม่เท่ากัน สำหรับโครงสร้างเครื่องบินเศรษฐกิจไทยในปัจจุบันนี้ เครื่องยนต์การส่งออกสินค้า และบริการ มีแรงม้าเยอะที่สุดประมาณ 67% ของกำลังขับเคลื่อนทั้งหมด

รองลงมาก็จะเป็นเครื่องยนต์การบริโภคภาคเอกชน ที่มีแรงม้าประมาณ 55% ส่วนเครื่องยนต์ที่ใหญ่เป็นอันดับ 3 และอันดับ 4 ได้แก่ การลงทุนภาคเอกชน และการใช้จ่ายภาครัฐ ซึ่งมีแรงม้าประมาณ 18% และ 15% ตามลำดับ ท่านผู้อ่านอย่าเพิ่งแปลกใจนะครับ หากรวมแรงม้าทั้งหมดแล้วเกิน 100% เพราะตามปกติเครื่องยนต์เหล่านี้ จะไม่สามารถทำงานเต็มกำลังได้ เพราะแต่ละเครื่องยนต์จะถูกฉุดด้วยการนำเข้าสินค้าจากต่างประเทศ

ในการวิเคราะห์เครื่องบินเศรษฐกิจไทยนี้ นอกจากท่านจะเข้าใจเครื่องยนต์และน้ำหนักของเครื่องยนต์แต่ละส่วนแล้ว ท่านก็ต้องเข้าใจด้วยว่าเครื่องยนต์ต่างๆ จะทำงานได้ดีต้องมีน้ำมันหล่อลื่นด้วย หากมีน้ำมันหล่อลื่นดี ก็จะช่วยให้เครื่องยนต์ทำงานได้เรียบไม่ติดขัด แต่หากน้ำมันหล่อลื่นไม่ดีหรือไม่พอ เครื่องยนต์ก็อาจจะกระตุก หรือทำให้เครื่องบินตกหลุมอากาศได้

จริงๆ แล้ว น้ำมันหล่อลื่นนี้ ก็คือ สินเชื่อผ่านระบบการเงินที่เป็นน้ำมันในการหล่อเลี้ยงเศรษฐกิจนั่นเอง หากระบบสถาบันการเงินเข้มแข็งคอยหยอดน้ำมันหล่อลื่นในอัตราส่วนที่เหมาะสมให้กับเครื่องยนต์ทั้ง 4 ก็จะช่วยให้เครื่องบินเศรษฐกิจไท ยบินได้อย่างนุ่มนวลเหมือนลอยอยู่บนผ้าไหม ตามโฆษณาของการบินไทย Smooth as silk

ตอนนี้มาลองใช้วิธี "หมูมองเครื่องบิน" นี้ มาวิเคราะห์เศรษฐกิจปีหมูกันดีกว่าครับ เราก็ต้องเริ่มจากการวิเคราะห์ตรวจเช็คเครื่องยนต์ทั้ง 4 ว่าเป็นอย่างไร เริ่มจากเครื่องยนต์แรก คือ เครื่องยนต์การส่งออกสินค้าและบริการ ซึ่งมีสัดส่วนใหญ่ที่สุด ผมคิดว่าการส่งออกของเราในปีหมูนี้ ไม่น่าจะขยายตัวได้ดีเหมือนปีก่อน เพราะเศรษฐกิจโลกในปีนี้น่าจะขยายตัวชะลอลง ในขณะที่ค่าเงินบาทก็ยังคงมีแนวโน้มแข็งค่าขึ้น

ถ้าเครื่องยนต์ส่งออกซึ่งใหญ่ที่สุดเริ่มทำงานลดลง เครื่องบินเศรษฐกิจไทยในปีหมูนี้ จะบินได้สูงหรือต่ำ คงจะต้องพึ่งพาเครื่องยนต์การใช้จ่ายในประเทศทั้งการบริโภคการลงทุนของภาครัฐและภาคเอกชนเป็นหลัก สำหรับในปีนี้ ผมมองว่าเครื่องยนต์การใช้จ่ายภาครัฐน่าจะทำงานได้ดีขึ้น เพราะในปีก่อน เครื่องยนต์นี้มีปัญหาต้องหยุดทำงานไปบางส่วน เนื่องจากสถานการณ์ทางการเมือง ที่ส่งผลให้อนุมัติงบประมาณล่าช้าไป 3 เดือน แต่ตอนนี้เครื่องยนต์นี้ ได้เริ่มกลับมาทำงานใหม่แล้ว หลังจากที่สภาอนุมัติงบปี 2550 ไปเมื่อสิ้นปีก่อน

ดังนั้น ในปีนี้ เครื่องยนต์ภาครัฐคงจะช่วยกระตุ้นเศรษฐกิจได้บ้าง แต่อย่าไปหวังมากนะครับ เพราะแรงม้าของเครื่องยนต์นี้ มีแค่ 15% เท่านั้นเอง

สำหรับเครื่องยนต์ที่เหลือ ได้แก่ การบริโภค และการลงทุนภาคเอกชน ตอนนี้ยังมีความไม่แน่นอนอยู่สูงครับ เมื่อช่วงปลายปีก่อน ผมมองว่าเครื่องยนต์การใช้จ่ายภาคเอกชนน่าจะปรับตัวดีขึ้นในปีนี้ จากทิศทางดอกเบี้ยและเงินเฟ้อที่มีแนวโน้มลดลง รวมทั้งความเชื่อมั่นของผู้บริโภคและนักลงทุนที่ปรับตัวดีขึ้น แต่บัดนี้ผมชักไม่แน่ใจแล้วครับ เพราะความเชื่อมั่นที่เคยดีขึ้นมา 2-3 เดือน ตอนนี้ก็ปรับตัวลดลง ในขณะที่ดอกเบี้ยที่ควรจะลดลงตั้งแต่ปลายปีก่อนแล้ว แบงก์ชาติก็ดื้อไม่ยอมลด แถมกลับออกมาตรการที่ทำให้นักลงทุนขาดความเชื่อมั่นไปอีก

ประกอบกับช่วงปีใหม่ที่ผ่านมา ความเชื่อมั่นต่างๆ ก็ถูกบั่นทอนไปด้วยระเบิดตามจุดต่างๆ ในกรุงเทพฯ นอกจากนั้น เมื่อเครื่องยนต์หลักๆ ยังไม่ทำงานเต็มที่ สถาบันการเงินต่างๆ ก็คงจะหยอดน้ำมันเครื่องหรือสินเชื่อต่างๆ น้อยลงตามไปด้วย เพราะหากหยอดน้ำมันมากไปในช่วงที่เครื่องยนต์ไม่พร้อม อาจทำให้เครื่องยนต์พัง กลายเป็นปัญหาหนี้เสีย NPL เหมือนในอดีตได้อีก

โดยสรุปผมมองว่า เครื่องบินเศรษฐกิจไทยในปีหมูนี้ อาจจะไม่ได้บินสูง เป็นปี "หมูทอง" อย่างที่หลายๆ คนคิด และก็คงไม่ถึงกับจะเป็นปี "หมูไฟ" หรือบินโหม่งโลกเหมือนในช่วงวิกฤติในปี 2540 แต่ผมมองว่าเครื่องบินเศรษฐกิจไทยปีนี้ คงมีหวาดเสียว โฉบเฉี่ยวขึ้นลง ตามสภาพลมฟ้าอากาศที่ค่อนข้างแปรปรวนมากในปีนี้

ดังนั้น ในปีหมูนี้ท่านผู้อ่านทั้งหลายควรเตรียมความพร้อมสร้างภูมิคุ้มกันตัวเองไว้อยู่เสมอ ตามหลักข้อหนึ่งของปรัชญาเศรษฐกิจของพอเพียงนะครับ และอย่าลืมคอยตรวจเช็คเครื่องยนต์เศรษฐกิจไทยอยู่เสมอ จะได้วิเคราะห์และวางแผนรองรับความผันผวนทางเศรษฐกิจได้อย่างถูกต้อง สวัสดีครับ

วิเคราะห์เศรษฐกิจแบบหมูๆ ตอน "เครื่องชี้วัดภาวะเศรษฐกิจ"

มุมเอก : ดร.เอก เศรษฐศาสตร์  
กรุงเทพธุรกิจ  วันอังคารที่ 23 มกราคม พ.ศ. 2550

สวัสดีครับ วันนี้ผมจะขออธิบายวิธีการวิเคราะห์เศรษฐกิจแบบหมูๆ ต่อจากตอนที่แล้ว ซึ่งเปรียบการวิเคราะห์เศรษฐกิจ เหมือนกับการวิเคราะห์เครื่องบิน โดยเครื่องบินเศรษฐกิจนี้ ประกอบด้วย 4 เครื่องยนต์ ได้แก่ เครื่องยนต์การบริโภค การลงทุน การใช้จ่ายของภาครัฐ และการส่งออกสุทธิ ดังนั้น หากเครื่องยนต์ทั้ง 4 ทำงานได้ดี เครื่องบินก็จะบินได้ไกล เหมือนกับเศรษฐกิจที่เติบโตได้ดี

จริงๆ แล้ว การวิเคราะห์เครื่องบินที่ผมกล่าวมานั้น ก็คือ การวิเคราะห์การขยายตัวของผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศ (Gross Domestic Product) หรือที่ทุกคนเรียกกันง่ายๆ ว่า GDP โดยวิศวกรที่ถูกมอบหมายอย่างเป็นทางการ ให้เป็นคนคอยวัดเครื่องบิน GDP และตรวจสอบการทำงานของเครื่องยนต์ทั้ง 4 ก็คือ สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจ และสังคมแห่งชาติ หรือ ที่พวกเราเรียกกันย่อๆ ว่า "สภาพัฒน์"

อย่างไรก็ตาม การคำนวณ GDP ในแต่ละครั้งนั้น ไม่ได้ทำง่ายๆ นะครับ เพราะจะต้องรวบรวมข้อมูลจากหลายแห่ง และต้องใช้เวลาพอสมควร ดังนั้น ความถี่ในการวัด GDP จึงทำกันเป็นรายไตรมาสหรือรายปี ไม่ใช่รายเดือนหรือรายวัน สำหรับในกรณีของประเทศไทย เราวัด GDP เป็นรายไตรมาสและรายปี โดยข้อมูล GDP รายไตรมาส มีความล่าช้ากว่าปัจจุบันประมาณ 2 เดือน (เหมือนกับข้อมูล GDP ในประเทศอื่นที่จะมีความล่าช้าประมาณ 1-3 เดือน) เช่น

ข้อมูล GDP ในไตรมาสสี่ของปี 2549 กว่าจะรวบรวมเสร็จก็ประมาณต้นเดือนมีนาคม 2550 เพราะฉะนั้น ข้อมูล GDP จึงเป็นข้อมูลเศรษฐกิจที่มีลักษณะตามหลังภาวะเศรษฐกิจที่เกิดขึ้น (Lagging Indicator)

คราวนี้ ลองมาคิดดูซิครับ ถ้าท่านเป็นผู้ที่ต้องการใช้ข้อมูลเศรษฐกิจล่าสุดมาวางแผนธุรกิจในระยะต่อไป แต่ต้องรอข้อมูลไปอีก 2-3 เดือน ท่านอาจจะพลาดโอกาสในการทำธุรกิจที่สำคัญไปก็ได้ ตรงนี้แหละครับ ที่เรามีความจำเป็นที่จะต้องหาข้อมูล เครื่องชี้วัดภาวะเศรษฐกิจที่มาช่วยบ่งชี้ว่าภาวะเศรษฐกิจในปัจจุบันเป็นอย่างไร จะได้วิเคราะห์สถานการณ์เศรษฐกิจ ได้อย่างรวดเร็ว และทันสถานการณ์ จะได้วางแผนธุรกิจได้อย่างถูกต้องและมีประสิทธิภาพ

เพื่อให้เกาะติดสถานการณ์ได้ทันกาล นักวิชาการทั้งหลาย จึงได้พัฒนาเครื่องชี้ภาวะเศรษฐกิจ (Economic Indicator) ซึ่งมีทั้งแบบ เครื่องชี้เศรษฐกิจแบบพ้อง (Coincident Economic Indicator) ที่บ่งชี้ภาวะปัจจุบันของเศรษฐกิจ และ เครื่องชี้นำภาวะเศรษฐกิจ (Leading Economic Indicator) ที่บ่งชี้แนวโน้มภาวะเศรษฐกิจในอนาคต

ในกรณีของประเทศไทย ปัจจุบันมีหน่วยงานต่างๆ จัดทำข้อมูลเครื่องชี้ภาวะเศรษฐกิจหลายแห่ง เช่น ธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) สำนักงานเศรษฐกิจการคลัง (สศค.) สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร สำนักงานเศรษฐกิจอุตสาหกรรม และกระทรวงพาณิชย์ ซึ่งข้อมูลเศรษฐกิจที่จัดทำส่วนใหญ่จะมาจากข้อมูลที่แต่ละหน่วยงานรับผิดชอบ เช่น

ข้อมูลเครื่องชี้เศรษฐกิจของธปท. เน้นข้อมูลภาคการเงิน และดุลการชำระเงิน ส่วนข้อมูลเครื่องชี้เศรษฐกิจ ของสำนักงานเศรษฐกิจการคลังจะเน้นที่ข้อมูลการคลัง เช่น รายได้และรายจ่ายของภาครัฐ ในขณะที่ข้อมูลสำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร ก็มาจากข้อมูลภาคเกษตรกรรม เช่น ผลผลิตและราคาสินค้าเกษตร ส่วนข้อมูลสำนักงานเศรษฐกิจอุตสาหกรรม จะเน้นข้อมูลจากภาคอุตสาหกรรม เช่น ผลผลิตภาคอุตสาหกรรม และข้อมูลกระทรวงพาณิชย์ จะมีจุดเด่นที่ข้อมูลด้านราคาสินค้า

ท่านทั้งหลายอาจจะเริ่มตั้งคำถามว่า ทำไมต้องมีเครื่องชี้วัดหลายตัว คำตอบก็คือ ในการประเมินภาพเศรษฐกิจ โดยใช้เครื่องชี้วัดภาวะเศรษฐกิจที่วิเคราะห์จากเครื่องชี้เศรษฐกิจเพียงไม่กี่ตัว อาจจะทำให้การประเมินภาพเศรษฐกิจ ที่ผิดพลาดได้ เพราะอย่าลืมนะครับว่า เรากำลังเอาเครื่องชี้ที่เป็นจิ๊กซอว์เล็กๆ แต่ละชิ้นไปประกอบเป็นภาพใหญ่ ดังนั้น ยิ่งถ้าเราได้จิ๊กซอว์มากขึ้นเท่าไร ก็ยิ่งจะทำให้เราเห็นภาพใหญ่ชัดเจนมากขึ้นเท่านั้น

นอกจากนี้ ในการนำข้อมูลเครื่องชี้ของหน่วยงานต่างๆ มาประกอบกัน จะช่วยให้เห็นความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจ ระหว่างเครื่องชี้ต่างๆ ด้วย ตัวอย่างเช่น ในการพิจารณาเครื่องชี้การบริโภคภาคเอกชน ข้อมูลภาษีมูลค่าเพิ่ม ซึ่งจัดเก็บบนฐานการบริโภคทั้งหลาย จะสามารถบ่งชี้ให้เห็นการบริโภคในภาพรวม ในขณะที่ข้อมูลสินเชื่ออุปโภค และบริโภคของสถาบันการเงินจะบ่งบอกถึงแหล่งที่มาของเงินที่นำมาใช้ซื้อสินค้าอุปโภคบริโภค ซึ่งหากตัวเลขทั้งสองแหล่งขยายไปในทิศทางเดียวกัน ท่านก็อาจจะอนุมานได้ว่าหนี้ภาคครัวเรือนน่าจะเพิ่มขึ้น เพราะคนขอสินเชื่อมาใช้จับจ่ายใช้สอยกันมากขึ้น

เสียดายที่เนื้อที่ในฉบับนี้หมดซะแล้ว จริงๆ แล้ว ผมอยากจะอธิบายการจัดทำเครื่องชี้ภาวะเศรษฐกิจจากข้อมูลต่างๆ เป็นรายละเอียดกว่านี้ ทั้งการบริโภค การลงทุน และการผลิตในสาขาต่างๆ ผมคงต้องขอเลื่อนไปอธิบายเครื่องชี้ต่างๆ ในโอกาสหน้าแล้วกันนะครับ

แต่หากใครใจร้อน อยากจะรับทราบแนวทาง การจัดทำเครื่องชี้ภาวะเศรษฐกิจ ผมขอถือโอกาสนี้ประชาสัมพันธ์ งานสัมมนาวิชาการของ สศค. เรื่อง การจัดทำเครื่องชี้ภาวะเศรษฐกิจจากข้อมูลภาษี โดย สศค.จะนำเสนอผลการวิจัย ที่ได้นำฐานข้อมูลภาษีของกรมสรรพากร ที่จัดเก็บได้จากภาคเศรษฐกิจต่างๆ มาวัดสะท้อนกิจกรรมทางเศรษฐกิจในรายละเอียด ทั้งรายสาขาการผลิต และตามประเภทของการใช้จ่าย

ทั้งนี้ งานสัมมนาวิชาการนี้ จะจัดขึ้นในวันพรุ่งนี้ (วันพุธที่ 24 ม.ค.) เวลา 09.00-12.00 น. ณ ห้องประชุมป๋วย อึ๊งภากรณ์ ชั้น 7 สำนักงานเศรษฐกิจการคลัง ผู้สนใจสามารถติดต่อสำรองที่นั่งโดยไม่เสียค่าใช้จ่ายใดๆ ได้ที่ 0-2273-9020 ต่อ 3656 นะครับ

 

คู่มือวิเคราะห์ค่าเงินบาทฉบับชาวบ้าน : ตอน เกาไม่ถูกที่คัน
มุมเอก : ดร.เอก เศรษฐศาสตร์
กรุงเทพธุรกิจ  วันจันทร์ที่ 05 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2550

หลังจากที่ผมได้เขียนเรื่องค่าเงินบาทแบบชาวบ้านๆ ไปแล้ว 2-3 ตอน ในช่วงปลายปีก่อน ได้แก่ ตอนปัจจัยกำหนดค่าเงินบาท ตอนนโยบายแบงก์ชาติกับค่าเงินบาท เดจาวูการเก็งกำไรและต่อสู้ป้องกันค่าเงินบาท ผมได้รับอีเมลจากท่านผู้อ่านหลายราย ถามว่า เมื่อไรจะเขียนคู่มือค่าเงินบาทฉบับชาวบ้านตอนต่อๆ ไปอีก จริงๆ แล้ว ผมตั้งใจว่าจะสลับไปเขียนเรื่องอื่นๆ บ้างซักพักหนึ่ง คนอ่านจะได้ไม่เบื่อ แต่วันนี้ คงต้องกลับมาเขียนเรื่องค่าเงินบาทอีกครั้งหนึ่งตามคำเรียกร้อง

เมื่อวันพุธที่ผ่านมา แบงก์ชาติเพิ่งประกาศรายละเอียดข้อมูลดุลการชำระเงินในเดือนพฤศจิกายน 2549 ซึ่งถือว่าเป็นข้อมูลที่สำคัญมาก สำหรับการวิเคราะห์สาเหตุของการแข็งขึ้นของค่าเงินบาท ในเดือนก่อนที่จะมีการออกมาตรการควบคุมเงินทุนไหลเข้าระยะสั้น (ที่เรียกกันง่ายๆ ว่า มาตรการสำรอง 30%) ในวันที่ 18 ธันวาคม 2549 สิ่งหนึ่งที่พบ ก็คือ เงินทุนไหลเข้าระยะสั้นไม่ได้เป็นต้นตอหลักที่ทำให้ค่าเงินบาทแข็งค่าขึ้นเลย

อย่างไรก็ตาม ก่อนหน้านี้ ยังไม่มีใครกล้าออกมาฟังธงว่า เงินทุนไหลเข้าระยะสั้นเป็นแพะ ก็เพราะพวกเรานักวิชาการ เห็นแค่ข้อมูลแค่ส่วนเดียวของดุลการชำระเงิน ได้แก่ ดุลบัญชีเดินสะพัด แต่ยังไม่มีใครเห็นข้อมูลดุลบัญชีเงินทุนเคลื่อนย้าย ซึ่งเป็นบัญชีย่อยอีกบัญชีหนึ่งของดุลการชำระเงิน ที่มีการแยกรายละเอียดของเงินทุนไหลเข้าประเภทต่างๆ ได้แก่ เงินลงทุนทางตรงระหว่างประเทศ (ที่เรียกกันว่า Foreign Direct Investment) เงินลงทุนระยะสั้นในตลาดหลักทรัพย์ หรือตลาดตราสารหนี้ (ที่เรียกกันว่า Portfolio Investment) หรือเงินทุนไหลเข้าประเภทอื่นๆ เช่น เงินกู้ต่างๆ และเงินกู้เพื่อการค้า เป็นต้น

การที่เราได้รายละเอียดดุลการชำระเงินที่ครบถ้วนนี้ มีประโยชน์ในการวิเคราะห์เศรษฐกิจอย่างมาก โดยเฉพาะการวิเคราะห์ว่า ค่าเงินบาทควรจะแข็งขึ้นหรืออ่อนลง เพราะดุลการชำระเงินคือบัญชีที่บันทึกธุรกรรมทางเศรษฐกิจ ระหว่างคนไทยกับต่างชาติในช่วงเวลาหนึ่งๆ ดังนั้น หากเรามีดุลการชำระเงินเกินดุล ก็หมายความว่า โดยรวมแล้ว ต่างชาติต้องการซื้อสินค้า บริการหรือสินทรัพย์ของเรา มากกว่าที่คนไทยเราต้องการซื้อจากต่างชาติ

ซึ่งตามหลัก demand-supply แล้ว ค่าเงินบาทก็ควรจะแข็งค่าขึ้น เพราะโดยสุทธิแล้ว ต่างชาติจะขายเงินตราต่างประเทศ มาซื้อเงินบาทเพื่อมาซื้อสินค้า บริการ หรือสินทรัพย์ของไทย นอกจากนั้น หากเรามีรายละเอียดดุลการชำระเงินที่ครบถ้วน เราก็สามารถลงไปดูในแต่ละบัญชีย่อยได้เลย ว่าการเกินดุลการชำระเงิน ซึ่งเป็นที่มาของการที่ค่าเงินบาทแข็งขึ้นนั้น มาจากบัญชีย่อยบัญชีไหน มาจากการค้าและบริการที่เกินดุลมากเกินไป หรือเงินทุนไหลเข้ามากเกินไป

คราวนี้เรามาดูข้อมูลดุลการชำระเงินระหว่างคนไทยกับต่างชาติในช่วงเดือนพฤศจิกายนกันดีกว่าครับ จะได้เห็นกันชัดๆ ว่า บัญชีไหนเป็นต้นตอที่ทำให้ค่าเงินบาทแข็งค่าขึ้นอย่างรวดเร็วก่อนที่แบงก์ชาติจะออกมาตรการ 30% ในเดือนธันวาคม ซึ่งผมจะขอสรุป ดังนี้

ในบัญชีแรก คือ บัญชีดุลบัญชีเดินสะพัด ในช่วงเดือนพฤศจิกายน พบว่า ต่างชาติซื้อสินค้าและบริการจากไทย มากกว่าที่ไทยต้องการนำเข้าสินค้าและบริการจากต่างชาติในจำนวนที่มาก โดยปกติที่ผ่านมา เราจะเห็นดุลบัญชีเดินสะพัดในอดีตเฉลี่ย เกินดุลประมาณเดือนละไม่กี่ร้อยล้านดอลลาร์สหรัฐ แต่จากข้อมูลเชิงประจักษ์ ดุลบัญชีเดินสะพัดเดือนพฤศจิกายนเพียงเดือนเดียวเกินดุลสูงถึง 1,512 ล้านดอลลาร์สหรัฐ ซึ่งมากกว่าดุลบัญชีเดินสะพัดสะสม 10 เดือนตั้งแต่ต้นปี 2549 จนถึงเดือนตุลาคมที่อยู่เพียง 545 ล้านดอลลาร์สหรัฐ

นอกจากนั้น จากข้อมูลล่าสุดในเดือนธันวาคม ปี 2549 ดุลบัญชีเดินสะพัดในเดือนธันวาคม ยังเกินดุลอีก 1,215 ล้านดอลลาร์สหรัฐ ดังนั้น นักวิชาการที่เห็นข้อมูลดุลการชำระเงินแค่ส่วนดุลบัญชีเดินสะพัดนี้ ก็จะมี Sense แล้วว่า ต้นตอของค่าเงินที่แข็งค่าขึ้นในช่วงเดือนพฤศจิกายน และธันวาคม ก็คือ การที่ส่งออกเราโตมาก และอีกอย่างที่เรานำเข้าน้อยเกินไป ตามการใช้จ่ายในประเทศที่ชะลอตัวมาก โดยเฉพาะการลงทุน ที่ผมว่าดีไม่ดีจะได้เห็นการลงทุนหดตัวในไตรมาส 4 ของปีที่แล้ว

หากไปพิจารณารายละเอียดบัญชีย่อยที่สอง คือ บัญชีเงินทุนเคลื่อนย้าย ในเดือนพฤศจิกายน จะพบว่า ในเดือนนี้ มีเงินทุนโดยตรงจากต่างประเทศ หรือ FDI ซึ่งส่วนใหญ่เป็นเงินทุนไหลเข้าระยะยาวอีกประมาณ 515 ล้านดอลลาร์สหรัฐ และมีเงินทุนไหลเข้าที่เข้ามาซื้อหุ้นในประเทศไทย ซึ่งอาจจะถือได้ว่าเป็นเงินทุนไหลเข้าระยะสั้นอีกประเภทหนึ่งประมาณ 352 ล้านดอลลาร์สหรัฐ ซึ่งก็ถือว่ามีขนาดที่น้อยมาก เมื่อเทียบกับขนาดของการเกินดุลบัญชีเดินสะพัดข้างต้น

และเมื่อไปดูเงินทุนไหลเข้าระยะสั้นอีกประเภทหนึ่ง ซึ่งก็คือ เงินลงทุนจากต่างชาติในตลาดตราสารหนี้ ที่ถูกกล่าวหาว่าเป็นต้นตอหลักของการแข็งค่าเงินบาทในช่วงนั้น ผมถึงกับตกใจ เพราะพบว่า เงินทุนที่ไหลเข้าจากต่างชาติมาในตลาดตราสารหนี้ในเดือนพฤศจิกายนกลับติดลบถึง -429 ล้านดอลลาร์สหรัฐ มันช่างขัดกับสิ่งที่ได้ยินได้ฟังมาตลอดว่า การเก็งกำไรของต่างชาติในตลาดพันธบัตรเป็นสาเหตุหลักที่ทำให้ค่าเงินบาทแข็งขึ้น

ผมขอหมายเหตุให้ชัดเจนตรงนี้อีกครั้งว่า ผมไม่ได้ต้องการบอกว่าไม่มีการเก็งกำไรในตลาดพันธบัตรนะครับ เพราะผมเชื่อว่ามีแน่ๆ ใครๆ ก็ตาม ไม่ว่าจะฝรั่งหัวแดง หรือคนไทยหัวดำ ที่คาดการณ์ว่าดอกเบี้ยจะลดลง ก็อยากเก็งกำไรโดยการซื้อพันธบัตรทั้งนั้นแหละครับ ดังนั้น ถ้าไม่อยากให้คนเก็งกำไรจริง ก็อย่าทำให้ดอกเบี้ยมันสูงกว่าความเป็นจริงตามกลไกตลาดซิครับ จะได้ไม่เปิดช่องให้คนมาเก็งกำไร

แต่สิ่งที่ผมอยากจะบอกในที่นี้ก็คือ ข้อมูลเชิงประจักษ์ในเดือนพฤศจิกายนมันบอกแล้วครับว่า เงินทุนไหลเข้าระยะสั้น ไม่ใช่สาเหตุหลักที่ทำให้ค่าเงินบาทแข็งขึ้น ในช่วงเดือนก่อนที่จะมีการออกมาตรการ ควบคุมเงินทุนไหลเข้าแต่อย่างใด

ตรงนี้แหละครับ ที่ผมจะขอสรุปไว้ตรงนี้ว่า มาตรการดำรงเงินสำรองเงินทุนระยะสั้น 30% ซึ่งมีเป้าหมายไปที่โทษแพะนักลงทุนต่างชาติ ที่เข้ามาลงทุนระยะสั้น เป็นการเกาไม่ถูกที่คันเป็นอย่างยิ่ง เพราะฉะนั้น ยกเลิกเถอะครับ มาตรการ 30% ก่อนที่จะสายเกินไป

ลดดอกเบี้ยแรงๆ ทีเดียว ยิงนกได้หลายตัว

มุมเอก : ดร.เอก เศรษฐศาสตร์  
กรุงเทพธุรกิจ  วันอังคารที่ 20 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2550

ท่านผู้อ่านที่ติดตามคอลัมน์มุมเอกเป็นประจำ คงจะพอจับประเด็นได้ว่า ผมสนับสนุนให้ธนาคารแห่งประเทศไทย ลดอัตราดอกเบี้ยมาโดยตลอดนับตั้งแต่เริ่มเขียนคอลัมน์นี้ในปีที่แล้ว แม้ว่าที่ผ่านมาผมจะไม่เคยเขียนคอลัมน์ เกี่ยวกับเรื่องดอกเบี้ยโดยตรง แต่วันนี้ผมจะขอเขียนเรื่องอัตราดอกเบี้ยเป็นการเฉพาะ เผื่อจะได้เป็นกระบอกเสียงเล็กๆ ไปถึงคณะกรรมการนโยบายการเงิน ที่จะประชุมพิจารณานโยบายอัตราดอกเบี้ยกันในสัปดาห์หน้าว่า ลดดอกเบี้ยเถอะครับ และควรลดแรงๆ ทีเดียว ดีกว่าที่จะค่อยๆ ทยอยลดไปเรื่อยๆ

ก่อนอื่น ผมขออธิบายเหตุผลที่ผมพยายามเรียกร้องให้แบงก์ชาติ ลดอัตราดอกเบี้ยมาโดยตลอดตั้งแต่กลางปีที่แล้ว ดังนี้

เหตุผลแรก คือ การลงทุนและการบริโภคภายในประเทศชะลอตัวค่อนข้างมาก โดยอัตราการขยายตัวของการลงทุนภาคเอกชน ลดลงจากที่อยู่สูงถึง 11% ในปี 2548 มาอยู่เพียง 2.9% ในไตรมาสที่ 3 ของปี 2549 ส่วนอัตราการขยายตัวการบริโภคภาคเอกชน ก็ลดลงจาก 4.3% ในปี 2548 มาอยู่ที่ 2.9% ในไตรมาสที่ 3 ของปีที่แล้ว

ผมคิดว่าท่านผู้อ่านทั้งหลายคงจะไม่แปลกใจกับตัวเลขที่ขยายตัวลดลงดังกล่าว เพราะใครจะไปกล้าลงทุนหรือกินใช้เยอะๆ ล่ะครับในสถานการณ์การเมืองที่อึมครึมเมื่อปีก่อน เงินเฟ้อก็สูงขึ้นจากราคาน้ำมันแพง แถมแบงก์ชาติยังเร่งขึ้นดอกเบี้ยนโยบายจาก 2% ในต้นปี 2548 มาอยู่ที่ 5% ณ สิ้นเดือนมิถุนายน ปีที่แล้ว

เหตุผลที่สอง คือ เนื่องจากสาเหตุหลักของอัตราเงินเฟ้อที่สูงขึ้นในปีที่แล้วส่วนใหญ่มาจากปัจจัยด้านต้นทุน (ที่เรียกกันว่า Cost-push Inflation) โดยเฉพาะจากราคาน้ำมันที่สูงขึ้นเป็นหลัก ซึ่งก็ยังไม่เคยเห็นทฤษฎีเศรษฐศาสตร์ไหนที่บอกให้ขึ้นดอกเบี้ย เพื่อกำจัด Cost-push inflation ท่านผู้อ่านลองคิดดูตามหลักเหตุผลง่ายๆ ก็ได้ว่า หากท่านเป็นนักธุรกิจที่ต้นทุนสูงขึ้น จากน้ำมันแพงอยู่แล้ว หากแบงก์ขึ้นดอกเบี้ยอีก ต้นทุนการกู้ยืมของธุรกิจท่านก็จะยิ่งสูงขึ้นไปอีก เพราะฉะนั้น การขึ้นดอกเบี้ยจะทำให้ท่านต้องผลักภาระไปให้ผู้ซื้อโดยการขึ้นราคาขายสินค้า ซึ่งจะยิ่งทำให้เงินเฟ้อสูงขึ้น

ดังนั้น การปรับขึ้นดอกเบี้ยที่ผ่านมา จึงไม่น่าจะช่วยลดอัตราเงินเฟ้อเท่าไรนัก แต่อาจจะยิ่งส่งผลกระทบให้เงินเฟ้อสูงขึ้นไปอีก แถมทำให้การบริโภคและการลงทุนชะลอตัวเพิ่มขึ้น

เหตุผลที่สาม คือ อัตราเงินเฟ้อในประเทศไทยในครึ่งปีแรกของปี 2549 อยู่สูงกว่าปกติที่ประมาณ 6% เนื่องจากฐานเงินเฟ้อในครึ่งแรกของปี 2548 อยู่ต่ำผิดปกติ จากการที่รัฐบาลควบคุมราคาน้ำมันขายปลีก ไม่ให้สูงเกินเพดานในช่วงนั้น ซึ่งในที่สุดก็ต้านแรงกลไกตลาดไม่ไหว จนต้องปล่อยให้ราคาน้ำมันในประเทศ ลอยตัวในเดือนกรกฎาคม 2548

ดังนั้น ในช่วงต้นปีที่แล้ว ผมถึงกล้าฟันธงไปว่า หากราคาน้ำมันไม่กระโดดขึ้นไปมาก ยังไงเราก็ต้องเห็นเงินเฟ้อลดลง ในช่วงหลังเดือนกรกฎาคม ซึ่งผลก็เป็นไปตามนั้นจริงๆ แม้ว่าราคาน้ำมันดิบดูไบในไตรมาสที่ 3 ของปีก่อนยังอยู่สูงใกล้เคียงกับไตรมาสที่ 2 ที่ประมาณ 65 เหรียญต่อบาร์เรล แต่อัตราเงินเฟ้อทั่วไปในไตรมาสที่ 3 ก็ลดลงมาอยู่ที่ 3.6% จาก 6% ในไตรมาสที่ 2 และเมื่อราคาน้ำมันดิบในตลาดโลกลดลงไปอีกในไตรมาสสุดท้ายของปีก่อน อัตราเงินเฟ้อถึงลดลงต่อเนื่องมาอยู่ที่ 3.3% ในไตรมาสที่ 4

เอาเถอะครับ! ขณะนี้ไม่ใช่เวลาไปหาว่าใครผิดใครถูก ตอนนี้ข้อมูลเชิงประจักษ์ก็บอกมาแล้วว่าแรงกดดันเงินเฟ้อลดลงมากแล้ว (เงินเฟ้อเดือนมกราคมลดลงเหลือแค่ 3%) และข้อมูลเครื่องชี้เศรษฐกิจจากทั้งรายงานภาวะเศรษฐกิจของแบงก์ชาติ และสำนักงานเศรษฐกิจการคลังฉบับล่าสุดก็บ่งชี้ชัดว่าการลงทุนและการบริโภคภาคเอกชนในไตรมาสที่ 4 ชะลอลงต่อเนื่อง คำถามคือ แล้วแบงก์ชาติควรตัดสินใจเรื่องดอกเบี้ยอย่างไรต่อไป

คำตอบที่ผมอยากจะเสนอไปยังกรรมการนโยบายการเงินที่จะประชุมในสิ้นเดือนนี้ คือ ลดดอกเบี้ยอีกเถอะครับ และควรลดดอกเบี้ยให้แรงทีเดียว เพื่อที่จะได้เก็บเกี่ยวผลประโยชน์อย่างเต็มที่จากการยิงปืนนัดเดียวแล้วได้นกหลายๆ ตัว ดังนี้

นกตัวที่หนึ่ง : การลดดอกเบี้ยของแบงก์ชาติจะช่วยผลักดันให้อุปสงค์ภายในประเทศที่ชะลอตัว ค่อยๆ ฟื้นตัว เพราะการที่แบงก์ชาติลดดอกเบี้ยนโยบายลงอีก จะส่งผลให้แบงก์พาณิชย์รีบปรับลดดอกเบี้ยตามอย่างรวดเร็ว เนื่องจากสถานการณ์ปัจจุบันที่แบงก์พาณิชย์มีสภาพคล่องล้นระบบมาก เมื่อแบงก์ชาติลดดอกเบี้ยลง แบงก์พาณิชย์คงจะไม่สามารถหาประโยชน์จากการปล่อยกู้ดอกเบี้ยสูงกับแบงก์ชาติได้เหมือนเดิม ดังนั้น ก็คงต้องหันมาลดดอกเบี้ยและเร่งปล่อยสินเชื่อกันมากขึ้น นอกจากนั้น ต้นทุนการกู้ยืมที่ถูกลงอาจจะจูงใจให้ผู้ประกอบการ ลงทุนมากขึ้น และผู้บริโภคใช้จ่ายมากขึ้น

นกตัวที่สอง : การที่ธนาคารพาณิชย์ลดดอกเบี้ยตามแบงก์ชาติ จะช่วยลดภาระการชำระหนี้ของทั้งประชาชน และธุรกิจต่างๆ ซึ่งจะส่งผลดีต่อความมั่นคงของระบบการเงินผ่านการชะลอตัวของการเพิ่มหนี้ที่ไม่ก่อให้เกิดรายได้ (NPL) และลดความเสี่ยงของปัญหางบดุลในสถาบันการเงินต่างๆ

นกตัวที่สาม : การลดดอกเบี้ยจะส่งผลให้ค่าเงินบาทมีแนวโน้มปรับตัวอ่อนค่าลงได้ เนื่องจาก

(1) การลดดอกเบี้ยจะกระตุ้นให้เอกชนลงทุนและนำเข้ามากขึ้น ซึ่งจะช่วยลดการเกินดุลบัญชีเดินสะพัด ซึ่งเป็นสาเหตุหลักที่ทำให้ค่าเงินบาทแข็งค่าขึ้นในช่วงที่ผ่านมา

(2) อัตราดอกเบี้ยในประเทศที่ลดลงมากจะจูงใจให้เงินทุนไหลออกไปลงทุนในต่างประเทศมากขึ้น เหมือนกับที่ประเทศญี่ปุ่นดำเนินการมาโดยตลอดในช่วงที่ผ่านมา

อย่างไรก็ตาม การจะลดดอกเบี้ยเพื่อให้ได้ประโยชน์จากการได้นก 3 ตัวดังกล่าวนี้ แบงก์ชาติจะต้องลดดอกเบี้ยครั้งนี้ ให้แรงกว่าที่ตลาดคาดการณ์ และควรลดลงครั้งเดียว เพราะหากลดดอกเบี้ยไม่แรงจริง และค่อยๆ ลดลงไปเรื่อยๆ จะทำให้ตลาดคาดการณ์ว่าดอกเบี้ยจะลดลงได้อีก และทุกฝ่ายก็จะคอยและรอให้ดอกเบี้ยลดลงมากกว่านี้ ซึ่งหากเป็นอย่างนี้จริง นกทั้ง 3 ตัวอาจจะบินหายไปแล้วก็ได้