Thai VI

ผู้บริหารเศรษฐกิจชอบที่จะใช้อัตราการเจริญเติบโตของเศรษฐกิจ หรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่าอัตราการขยายตัวของ GDP ที่แท้จริง (GDP คำนวณ ณ ราคาคงที่) เป็นตัวชี้วัดว่าเศรษฐกิจโดยรวมมีอำนาจซื้อที่แท้จริงเพิ่มขึ้นอันนำไปสู่ความคึกคักของกิจกรรมเศรษฐกิจมากน้อยเพียงใด อย่างไรก็ดี สำหรับมนุษย์เดินดินกินส้มตำ สามารถใช้สิ่งรอบตัวหลายอย่างเพื่อใช้เป็นตัวชี้วัดได้เช่นเดียวกัน

ถึงจะมีคนไม่ชอบไอ้เจ้า GDP อยู่มาก เพราะไม่ได้รวมความเลวร้ายของสิ่งแวดล้อม ไม่ได้สะท้อนความสุขของประชาชน ฯลฯ แต่มันก็เป็นตัววัดความคึกคักของระบบเศรษฐกิจได้ดีที่สุดตัวหนึ่งในขณะนี้ ตราบที่ยังไม่มีตัวอื่นที่ดีกว่า อย่างไรก็ดี บางส่วนของมูลค่า GDP คำนวณมาจากการคาดคะเนที่เรียกว่า Guesitmate (guess จากเดา + estimate จากประมาณการ) ดังนั้น จริงๆ แล้วตัวเลข GDP ก็เลื่อนลอยอยู่พอควร และไม่มีใครรู้ว่าที่ทางการบวกนั้นถูกต้องหรือไม่ จะรู้ว่าผิดหรือถูกมากน้อยเพียงใดจริงๆ ก็ต้องผ่านไปอีกหลายปีแหละครับ

นี่คือจุดอ่อนของเศรษฐศาสตร์ การที่จะรู้ว่าภาวะเศรษฐกิจวันนี้ อาทิตย์นี้ เดือนนี้ เป็นอย่างไรไม่มีใครรู้เพราะตัวเลขเศรษฐกิจที่จะพอเอามาใช้บอกได้นั้นกว่าจะเก็บรวบรวมได้ก็ต้องผ่านไปแล้วหลายอาทิตย์หรือหลายเดือน สิ่งนี้ไม่ได้เป็นปัญหาเฉพาะประเทศไทยแต่เป็นของทุกประเทศ จะให้หดหู่กว่านี้ก็คือการพยากรณ์เศรษฐกิจว่าไตรมาสหน้าจะเป็นอย่างไรนั้น จริงๆ แล้วยังไม่รู้เลยว่าเศรษฐกิจของวันนี้เป็นอย่างไร

เพื่อการไม่พึ่งพาสิ่งซึ่งเป็นทางการและล่าช้า ยังมีตัวชี้เศรษฐกิจแบบชาวบ้านที่เห็นกันได้ทันทีและอาจสะท้อนความเป็นจริงของชีวิตคนธรรมดาได้ดีอีกหลายตัว เรามาลองดูกันว่ามีอะไรบ้าง

ตัวแรก คือการจราจรในช่วงเวลาเร่งด่วน หรือแม้แต่เวลาปกติ เราคงจำกันได้เมื่อตอนวิกฤตเศรษฐกิจ 2540 - 2541 รถราว่างกว่าปกติมากเพราะธุรกิจล่มจมกันวินาศสันตะโร เมื่อไม่มีธุรกิจจะให้ทำและไม่มีรถจะให้วิ่ง (เพราะถูกยึดไปเป็นจำนวนมาก) รถก็ว่างเป็นธรรมดา

นอกจากนี้ผมคิดว่าการใช้ทางด่วนก็เป็นอีกตัวชี้ ถ้าคนใช้ทางด่วนกันมากก็แสดงว่าเวลาของเขาค่อนข้าง "มีค่า" (ยอมจ่ายเงินซื้อเวลา) และเวลาจะ "มีค่า" ได้ก็เพราะมีกิจกรรมทางเศรษฐกิจในระดับสูง ถ้าคนจำนวนมากว่างงานก็ไม่จำเป็นต้องขึ้นทางด่วน เพราะจะถึงที่หมายเร็วขึ้นหรือช้าลงก็ไม่มีผลแต่อย่างใด

ตัวที่สอง คือปริมาณการบริโภคอาหารสำเร็จรูปพวกมาม่าโดยคนในประเทศ อาหารราคาถูก กินง่าย จะรุ่งเรืองในยามเศรษฐกิจไม่ดี คนไม่ใช่เทวดามีเงินน้อยที่อยู่ตามชนบทหรือในเมืองมักนิยมอาหารชนิดนี้มากขึ้นทุกครั้งที่มีเงินในกระเป๋าน้อยลง เจ้าของสินค้าประเภทนี้ก็เคยออกมาให้สัมภาษณ์ว่าจะขายดีมากในยามเศรษฐกิจตกต่ำ

ตัวที่สาม คือเมื่อมีจำนวนคนขึ้นรถเมล์ธรรมดาไม่มีแอร์มากขึ้น และจำนวนคนขึ้นรถแท็กซี่และขึ้นรถไฟฟ้าใต้ดิน (ตัวอ่อนไหวสุดเวลาเศรษฐกิจไม่ดี) ลดลง จะเป็นสัญญาณบอกว่าเศรษฐกิจมีปัญหา

ตัวที่สี่ กิจการของโรงรับจำนำ (นอกเหนือจากความคึกคักตามปกติในประมาณปลายเมษายนและต้นพฤษภาคม ซึ่งเป็นต้นปีการศึกษา) ซึ่งสะท้อนโดยความพลุกพล่านเดินเข้าออกโรงรับจำนำ คือตัวชี้ความขัดสนอันเป็นผลจากเศรษฐกิจไม่ดี ยิ่งถ้าเห็นการเอาของจำเป็นที่ใช้ในบ้านราคาไม่แพง เช่น หม้อหุงข้าว โทรทัศน์ ฯลฯ มาจำนำแล้ว ยิ่งแสดงว่าอยู่ในอาการทรุดหนัก (การจำนำทองคำในตอนนี้ที่ราคาสูงมากๆ ไม่ใช่ตัวชี้)

ตัวที่ห้า ปริมาณการโฆษณาในหนังสือพิมพ์ก็เป็นอีกตัวชี้หนึ่งของเศรษฐกิจโดยรวม ในยามที่ผู้คนเชื่อว่าเศรษฐกิจมีทิศทางไปในทางไม่ดี การใช้จ่ายในส่วนนี้จะถูกตัดออกไปก่อน โดยเห็นว่าไม่ใช่รายจ่ายที่จำเป็น

ตัวที่หก ระยะเวลาตั้งแต่ติดป้ายประกาศขายที่ดินหรืออาคารที่ติดอยู่ตามเสาไฟฟ้า หรือที่สาธารณะ จนถึงเวลาที่มีคนซื้อไปจริงคือตัวชี้ภาวะเศรษฐกิจที่ดีอีกตัวหนึ่ง ป้ายประกาศขาย อย่างเดียวไม่ใช่ตัววัด เพราะยามเศรษฐกิจคึกคักป้ายก็ติดกันเต็มไปหมดและก็ถูกซื้อไปในเวลาอันรวดเร็ว แต่ในยามเศรษฐกิจไม่ดี ป้ายขายอาจมีมากก็จริงแต่ใช้เวลานานกว่าจะขายออกไปได้

ตัวที่เจ็ด เราเห็นปั๊มน้ำมันจำนวนอยู่พอควรที่มีราคาแตกต่างกันในยามเศรษฐกิจดี เพราะผู้คนไม่ค่อยอ่อนไหวกับราคาที่แตกต่างกันนั้น สะดวกที่ไหนก็เติมปั๊มนั้น แต่ในยามเศรษฐกิจไม่ดีหรือคนเติมน้ำมันคาดว่าจะไม่ดีปั๊มต่างๆ เหล่านี้จะพบพฤติกรรมในการเติมน้ำมันที่เปลี่ยนแปลงไป กล่าวคือคนเติมมักจะแสวงหาปั๊มที่มีราคาถูกถึงแม้จะอยู่ในทำเลที่ไม่สะดวกนักก็ตาม ดังนั้น ปั๊มที่มีราคาแตกต่างกันจะเริ่มมีจำนวนน้อยลง พูดง่ายๆ ก็คือ ในยามไม่แฮปปี้กับภาวะเศรษฐกิจ คนเติมน้ำมันจะอ่อนไหวกับราคาน้ำมันมากขึ้นกว่าเดิม

ตัวที่แปด จำนวนผู้คนที่ซื้อบริการชนิดที่อาจเรียกว่า "ฟุ่มเฟือย" เช่น ภัตตาคาร ร้านอาหาร ฯลฯ ยามเศรษฐกิจผันผวนร้านอาหารจะโหรงเหรงจนน่ากลัวผีหลอก เนื่องจากผู้คนจะตัดรายจ่ายส่วนนี้ออกไป และทานข้าวในบ้านมากขึ้น

ยามที่เศรษฐกิจมีปัญหาไม่ว่ามากหรือน้อยนั้น คนที่ชีวิตจะถูกกระทบรวดเร็วที่สุดก็คือคนจน ทั้งในเมืองและชนบท ซึ่งเป็นเกษตรกรผู้มีอาชีพอิสระรับจ้าง (คนที่เป็นเกษตรกรอย่างเดียวโดยไม่ทำงานอื่นประกอบไปด้วย เช่น รับจ้างเป็นแรงงานในเมือง ค้าขาย ทำงานอิสระนอกฤดูกาลเกษตรกรรมนั้นแทบไม่มีเหลืออยู่แล้ว) พ่อค้าหาบเร่ ผู้ใช้แรงงานไร้ฝีมือ ฯลฯ ดังนั้น ถ้าจะดูว่าคนไทยส่วนใหญ่ซึ่งได้แก่คนเหล่านี้ซึ่งมีอยู่ไม่น้อยกว่าร้อยละ 70 ในบ้านเรามีความสุขหรือไม่ ต้องสังเกตจากตัวชี้ข้างต้น

ใครจะฟังจะเชื่อ "เศรษฐกิจปีนี้ขยายตัว" กี่เปอร์เซ็นต์ ซึ่งฟังดูหรู (แต่งตัวให้หรูได้ไม่ยากด้วยเช่นกัน) ก็ไม่ว่ากัน แต่ตัวชี้เศรษฐกิจระดับชาวบ้านชนิดมวยคาดเชือกแบบมีครูก็ใช้ได้ไม่เลว และสามารถให้ข้อมูลได้ทันที่และถึงแก่นของชาวบ้านธรรมดาได้ดีกว่าด้วย

ต่อให้บอกว่าเศรษฐกิจขยายตัวร้อยละ 6 ต่อปี แต่ถ้าร้านขายของในหมู่บ้านเจ๊งเพราะไม่มีคนซื้อ โรงรับจำนำแน่นขนัด มาม่าขายดีเป็นเทน้ำเทท่า สนามหลวงและรอบหัวลำโพงมีคนนอนกลางแจ้งข้ามคืนกันแน่น ตัวชี้ชนิดใส่นวมแบบมวยสากลก็ไร้ความหมาย

ขอขอบคุณ  คุณวีรกร ตรีเศศ สําหรับบทความน่าสนใจชิ้นนี้ครับ ............

ตัวเลขGDPที่ประกาศออกมา แย้งๆกับดัชนีวัดเศรษฐกิจแบบชาวบ้านตัวไหนบ้างไหมครับ ................

สุดยอด เลยครับ คุณLOSO เห็นด้วยเลยครับ

ต่อให้บอกว่าเศรษฐกิจขยายตัวร้อยละ 6 ต่อปี แต่ถ้าร้านขายของในหมู่บ้านเจ๊งเพราะไม่มีคนซื้อ โรงรับจำนำแน่นขนัด มาม่าขายดีเป็นเทน้ำเทท่า สนามหลวงและรอบหัวลำโพงมีคนนอนกลางแจ้งข้ามคืนกันแน่น ตัวชี้ชนิดใส่นวมแบบมวยสากลก็ไร้ความหมาย

ผลสังเกตุจากข้อ 8 มากสุดครับ และตอนนี้ผมรู้สึกว่าเป็นจุดต่ำสุดของปีครับทั้งๆเป็น season greetings

ผมคิดว่าindicators ทั้งหลายจะเหมารวมเอาถึงความรู้สึกคนในรายได้อนาคตด้วยครับ

ข้อมูลเชิงคุณภาพและเชิงปริมาณ ก็คงใช้ได้หยาบๆทั้งสองตัวแหละครับ

ผมขอเสนออีกสองข้อคือการกระจายโอกาสและความ(รู้สึก)มั่นคงของรายได้ในอนาคต